Degradacja gleby wynikiem zmian w obrębie roślinności

Zmiana klimatu jest przyczyną potężnych zmian zachodzących w naturalnych siedliskach, zwłaszcza w obszarach suchych, gdzie ekosystemy są szczególnie narażone na degradację gleb lub pustynnienie. Obejmuje to gatunki skrubu rozrastające się na urodzajnych pustynnych ekosystemach trawiastych, zjawisko spowodowane zmianami we wzorcach opadów deszczu i użytkowania gruntów, a także erozją gleby.

Celem finansowanej przez UE inicjatywy VEGDESERT (Vegetation shifts in desert environments: A multi-scale ecogeomorphic approach for the analysis of grassland-shrubland transitions) było zbadanie przemiany ekosystemów trawiastych w skrub w środowisku pustynnym. Aby poznać dynamikę roślinności, zespół wykorzystał szereg różnych metod, w tym teledetekcję, doświadczenia z udziałem gleby i roślin, a także model ekohydrologiczny do symulacji wilgotności gleby.

Naukowcy odkryli, że wzrost trawy był zsynchronizowany z letnimi opadami monsunowymi, podczas gdy produkcja skrubu utrzymywała się na jednakowym poziomie zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym. Choć w obszarze testowym na przestrzeni minionych 15 lat nie zaobserwowano szczególnego rozrostu skrubu ani też regeneracji traw, przyszłe zmiany w zakresie sezonowych opadów mogą zwiększyć obszar występowania skrubu.

Z eksperymentów wynika, że tam, gdzie dominował skrub, nastąpił gwałtowny spadek nasion trawy, choć proces modelowania ujawnił, że rozrost skrubu był lokalny i epizodyczny (okresy 5 do 10 lat). Wyniki sugerują także, że interakcje w obrębie ekosystemu odgrywają ważną rolę w regulacji, które gatunki dominują, a także wpływają na tempo zmian roślinności na granicach przemiany z ekosystemów trawiastych w skrub.

Podsumowując, wyniki projektu VEGDESERT pomogą zrozumieć procesy regulujące dramatyczne zmiany zachodzące w suchych i półsuchych obszarach na całym świecie. Mogą również przyczynić się do udostępnienia praktycznych narzędzi do zarządzania obszarami zagrożonymi pustynnieniem.