Wpływ pyłu na środowiska znajdujące się na dużych wysokościach

Na całym świecie lodowce kurczą się w wyniku ocieplenia klimatu. Pewną rolę odgrywa też pył mineralny, który powoduje, że stają się ciemniejsze, i przyspiesza topnienie. Pył może pochodzić z lokalnych terenów lub miejsc odległych o tysiące kilometrów, kiedy to jest transportowany w atmosferze, by następnie osadzać się na obszarach pokrytych lodem i śniegiem.

Pył pochodzący z pustyni może też wpływać na cykle geochemiczne zachodzące w środowiskach na dużych wysokościach. Przyczyną może być dostarczanie przez zawarte w nim minerały tlenków żelaza i innych substancji do strumieni, rzek i jezior za pośrednictwem topniejącego śniegu i lodowców.

W ramach projektu "Dust impacts on glaciated environments" (DIOGENES) badano zagrożenia związane z topnieniem lodowców oraz wpływem pyłu na system klimatyczny. Prace terenowe przeprowadzono na Elbrusie, najwyższym szczycie Europy, położonym w górach zachodniego Kaukazu. Wysokość 5642 m n.p.m. oraz bliskość Sahary i Bliskiego Wschodu sprawiają, że na górze tej panują idealne warunki do osadzania się pyłu.

Rdzenie lodowe i rdzenie z ubitego śniegu są najlepszym źródłem danych o osadzaniu się pyłu pustynnego. Dlatego też naukowcy pozyskali dwa rdzenie z Elbrusu i przeanalizowali je pod kątem obecności pyłu mineralnego, składu chemicznego oraz rozmieszczenia i rozmiaru cząstek.

Przeprowadzono także datowanie rdzeni, aby określić, kiedy doszło do osadzenia się pyłu i skąd on pochodzi. W tym celu wykorzystano nową technikę opracowaną przez uczestników projektu DIOGENES, opartą na zdjęciach satelitarnych i danych meteorologicznych. Badania te wskazują, że osadzanie się pyłu jest najbardziej intensywne między marcem a czerwcem. Topnienie śniegu rozpoczyna się na Kaukazie na przełomie maja i czerwca, tak więc osadzanie się pyłu maksymalizuje topnienie lodowca.

Metodologie opracowane w projekcie DIOGENES można zastosować w innych wysokogórskich regionach Europy o rozległej pokrywie śnieżnej. Ponadto dane dotyczące współczynnika odbicia pyłu pozwolą udoskonalić modele lodowcowe i hydrologiczne. Udało się też znacząco pogłębić wiedzę na temat wpływu pyłu pustynnego na właściwości geochemiczne środowisk położonych na dużych wysokościach.