Zrozumieć następstwa polityki łagodzenia zmian klimatu

Mimo iż porozumienie klimatyczne z Paryża stanowi ważny krok naprzód w kierunku międzynarodowej polityki klimatycznej, podobnie jak w przypadku większości polityk klimatycznych, zawarte w nim analizy koncentrują się głównie na łagodzeniu (tj. zobowiązaniach klimatycznych poszczególnych krajów, długoterminowych celach w zakresie temperatury itp.). Jednak nacisk kładziony na łagodzenie odbywa się kosztem takich czynników, jak koszty przystosowywania się czy szkody resztkowe. Brak uwzględnienia tych istotnych okoliczności w polityce w sprawie zmiany klimatu skutkuje często niesprawiedliwością regionalną we wdrażaniu działań łagodzących.

Na chwilę obecną jedynie w ramach kilku badań przeprowadzona została analiza systemów przydziału uprawnień do emisji, uwzględniających koszty łagodzenia i przystosowywania się oraz szkody resztkowe. Jedno tego typu studium przeprowadziła włoska fundacja Fondazione Eni Enrico Mattei (FEEM) wspólnie z holenderską Agencją Oceny Środowiska (PBL). Opublikowane niedawno wyniki, wypracowane w ramach projektu LIMITS, zwracają uwagę na możliwe oddziaływanie polityki łagodzenia zmiany klimatu i polityki przystosowywania się na globalne nierówności.

Partnerzy projektu LIMITS przeprowadzili wnikliwą ocenę, z czym wiąże się rygorystyczna polityka łagodzenia zmiany klimatu i co jest potrzebne do pokonania głównych przeszkód. Wykorzystali najnowsze instrumenty metodologiczne i technologię do oceny polityk klimatycznych opartych na scenariuszach łagodzenia i przystosowywania się oraz do ewaluacji „szerszego obrazu” następstw bieżących inicjatyw dotyczących zmiany klimatu. Podejście LIMITS do rozumienia polityki klimatycznej pozwala decydentom, między innymi tym, którzy wzięli udział w konferencji klimatycznej w Paryżu, lepiej ocenić zarówno koszty, jak i korzyści agresywnych celów klimatycznych. Posłużyło także jako podwaliny pod badania FEEM/PBL.

Szersze spojrzenie na sprawiedliwość

We wnioskach z badań czytamy, że rozkład szkód i kosztów przystosowywania się pozostaje nierówny, nawet w ramach dwustopniowej polityki stabilizacyjnej, jak ta przyjęta w porozumieniu paryskim. Naukowcy doszli do tego wniosku na podstawie przestudiowania pięciu scenariuszy polityki redukowania emisji za pomocą dwóch modeli zintegrowanej oceny. Porównali także trzy programy wspólnego wysiłku redukcyjnego na rzecz dystrybucji globalnych działań łagodzących: intensyfikowanie działań łagodzących generujących niższe koszty; rozkład działań łagodzących w celu wyrównania kosztów łagodzenia w skali regionu; rozkład działań łagodzących w celu wyrównania całkowitych kosztów klimatycznych.

Na podstawie tych prac naukowcy odkryli, że brak analizy szkód i przystosowywania się stwarza ryzyko dalszego pogłębiania nierówności już występujących z powodu polityki łagodzenia. Ustalenia te doprowadziły naukowców do wniosku, że światowy rynek emisji dwutlenku węgla i międzynarodowy program handlu uprawnieniami do emisji mogłyby teoretycznie zapewnić kompensacje krajom najbardziej dotkniętym działaniami łagodzącymi. Jednak, aby tak się stało, tego typu instrument wymagałby szerszego spojrzenia na sprawiedliwość z wyraźnym uwzględnieniem rozbieżności regionalnych pod względem całkowitych kosztów klimatycznych, w tym w zakresie szkód i przystosowywania się.

W sprawozdaniu z badań czytamy także, że dodatkowe transfery finansowe muszą zapewniać kompensatę szkód resztkowych i kosztów przystosowywania się. Jednak, jak zauważają naukowcy, takie postępowanie będzie stanowić wyzwanie. Porozumienie paryskie postuluje na przykład ambitną politykę łagodzenia w celu stabilizacji wzrostu średniej temperatury na świecie poniżej dwóch stopni Celsjusza w stosunku do poziomu z okresu preindustrialnego. Jednak zdaniem naukowców osiągnięcie tego celu spowoduje wzrost szkód resztkowych i kosztów przystosowywania się aż do poziomu 500 mld USD do roku 2050.

Przyjmowanie przystosowywania się

Oczywistym jest, że rozważania dotyczące sprawiedliwości w kontekście polityki klimatycznej powinny także uwzględniać wszelkie pozycje kosztów związane ze zmianą klimatu. Dobra wiadomość jest taka, że badania, takie jak te prowadzone w ramach projektu LIMITS, kierują dyskusję nad globalną zmianą klimatu w dobrym kierunku. Tak naprawdę porozumienie paryskie uwzględnia – po raz pierwszy – przystosowywanie się jako jeden z długofalowych celów globalnych.

Więcej informacji:
witryna projektu