Zespół naukowców bada zauważalną utratę zaufania do wiedzy eksperckiej i podkreśla wpływ mediów społecznościowych oraz nowych platform komunikacyjnych.
Fałszywe informacje? Postprawda? Populizm? W obecnych warunkach rosnącego sceptycyzmu wobec instytucji politycznych oraz dziennikarstwa i faktów naukowych zaufanie społeczne do wiedzy eksperckiej wyraźnie maleje. Trendy te są często związane ze zmieniającym się krajobrazem komunikacji cyfrowej, w którym potrzebne są nowe reakcje i mechanizmy, aby znaleźć płaszczyznę porozumienia w dyskursie publicznym i procesie podejmowania decyzji. Taki wniosek płynie z serii dokumentów otwierających debatę, przygotowanych przez Zrzeszenie Europejskich Akademii Nauk (ALLEA). ALLEA jest jedną z pięciu europejskich sieci akademickich biorących udział we współfinansowanym ze środków UE projekcie SAPEA, będącym częścią mechanizmu doradztwa naukowego Komisji Europejskiej.
Tematy poruszone w dokumentach otwierających debatę zostały przedstawione podczas briefingu zorganizowanego przez Irlandzką Akademię Królewską, członka Zrzeszenia Europejskich Akademii Nauk. W dzienniku „The Irish Times” prof. Luke Drury z grupy roboczej zajmującej się prawdą, zaufaniem i wiedzą ekspercką w ramach ALLEA zwrócił uwagę na niektóre sposoby, w jakie media społecznościowe wpływają na wiarygodność. Prof. Drury stwierdził, że media społecznościowe muszą zaakceptować fakt, że są odpowiedzialne za treści, które przekazują. „Nie mogą udawać, że są neutralne, gdy stosują algorytmy celowo zwiększające polaryzację i umożliwiające tworzenie baniek informacyjnych, które czynią ludzi podatnymi na manipulacje”.
Prof. Maria Baghramian, będąca członkiem tej samej grupy roboczej w ramach Zrzeszenia Europejskich Akademii Nauk, odniosła się do pojęcia upadku kontekstu w swojej prezentacji podczas briefingu Irlandzkiej Akademii Królewskiej. „Cyfrowe kanały rozpowszechniania wiedzy często nie dają użytkownikom jasności co do tego, kto mówi, co mówi, w jakim kontekście oraz na podstawie jakiego autorytetu czy wiedzy eksperckiej”.
Prof. Baghramian, również cytowana w dzienniku „The Irish Times”, zwróciła uwagę na cechy przypisywane wiarygodnym ekspertom. „Kompetencje, uczciwość/rzetelność, wiarygodność i dotychczasowe osiągnięcia są ważne, ale równie ważna jest życzliwość, przejawiana gdy ktoś jest skłonny działać w interesie innych i okazywać dobrą wolę w stosunku do innych osób”. Prof. Baghramian dodaje: „Okazywanie zaufania wywołuje w innych ludziach poczucie zależności. Narażamy się w ten sposób na możliwość zostania skrzywdzonym lub zranionym. Podejmujemy ryzyko i stajemy w obliczu możliwości bycia zdradzonym. Zaufanie to akt wiary”.
Wśród najważniejszych tematów omawianych przez grupę roboczą ALLEA jest również znaczenie naukowej wiedzy i zrozumienia, które są niezbędnym elementem kształtowania polityki. Grupa koncentrowała się ponadto na dynamice zaufania publicznego do wiedzy eksperckiej i kwestionowanych normach dotyczących prawdy, faktów i dowodów w badaniach naukowych i nie tylko. Wraz z Grupą Głównych Doradców Naukowych autorzy projektu SAPEA zapewniają niezależne doradztwo naukowe komisarzom europejskim w celu wsparcia ich decyzji.
Trwający projekt SAPEA (Science Advice for Policy by European Academies) pomaga również zacieśnić współpracę między sieciami akademickimi i należącymi do nich uczelniami. Oprócz Zrzeszenia Europejskich Akademii Nauk w skład konsorcjum SAPEA wchodzi Academia Europaea, Naukowa Rada Doradcza Akademii Europejskich, Europejska Rada Akademii ds. Nauk Stosowanych, Technologii i Inżynierii oraz Federacja Europejskich Akademii Medycznych.
Więcej informacji:
poleca:
