W jaki sposób badania i ich sponsorzy wpływają na to, jak postrzegamy kobiety i mężczyzn? Finansowani ze środków UE badacze przedstawili odpowiedź na te pytania w dwóch pouczających filmikach o związku płci z robotyką i interakcjami człowiek-komputer.
Innowacje w obszarze nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (ang. science, technology, engineering and mathematics, STEM) zyskują coraz większe znaczenie w gospodarkach opartych na wiedzy. Te rozwinięte rynki zarabiają na nowatorskich rozwiązaniach i wymagają tego, by powiązana z nimi wiedza i umiejętności były łatwo dostępne dla firm i sektora publicznego. Czy można jednak zaufać badaniom z obszaru STEM, w którym nierówność płci pozostaje poważnym problemem, że będą one właściwie odzwierciedlać zmiany we współczesnym społeczeństwie i jego potrzeby?
Jeśli uznamy, że wysoka jakość i wiarygodność to nieodzowne elementy badań STEM, musimy wymagać od prowadzących je instytucji respektowania równości płci. Uczestnicy finansowanego przez UE projektu GEECCO proponują, by organizacje finansujące badania odgrywały kluczową rolę w zmianie obowiązującego statusu quo w sprawie płci. Zgodnie z tą myślą w ramach projektu GEECCO powstają filmy informacyjne o roli płci w sektorze badań.Zespół nakręcił już dwa filmiki poświęcone relacji między płcią a robotyką oraz płci w kontekście interakcji człowiek-komputer. W filmach tych podsumowano dwa przeglądy literatury przeprowadzone w ramach projektu, a mianowicie prace pt. „Literature Review: Gender and Robotics” (pol. „Przegląd literatury: płeć a robotyka”) i „Literature Review: Gender Research in Human Computer Interaction” (pol. „Przegląd literatury: badania nad płcią w obszarze interakcji człowiek-komputer).
W pierwszym filmie pt. „Robots in our society” (pol. „Roboty w naszym społeczeństwie”) pokazano, co wspólnego z płcią ma robotyka i jaka odpowiedzialność spoczywa w związku z tym na autorach i sponsorach badań. „Roboty stają się dziś coraz bardziej ludzkie, dzięki czemu łatwiej je akceptujemy. Podczas kontaktu z taką maszyną szukamy określonych atrybutów, takich jak głos, długość włosów lub kształt ust, które pozwolą nam odnosić się do niej jak do mężczyzny lub kobiety – nawet jeśli w ogóle nie przypomina ona człowieka”, słyszymy w filmie. Wynika stąd, że roboty przestały być bezpłciowe. Jeśli człowiek przenosi na robota swoje wyobrażenia związane z płcią, jego interakcje z maszyną są w efekcie zależne od tego, jak postrzega kobiety i mężczyzn. W robotyce, która jest stosunkowo nowym obszarem badań, stereotypy dotyczące płci mogą być czasem nieumyślnie utrwalane przez projektantów. Jak przekonuje film, „musimy zastanowić się, jak zorganizowany jest świat, który zamieszkujemy. Czy dany projekt wzmacnia stereotypy dotyczące mężczyzn lub kobiet? W jaki sposób roboty mogą przyczynić się do osłabiania stereotypów? Projekt uwzględniający kwestię płci odpowiada na potrzeby kobiet, mężczyzn i osób o innej tożsamości płciowej, rozszerzając grono odbiorców produktu”.
Tematem drugiego filmu pt. „Humans & Computers” (pol. „Ludzie i komputery”) jest znalezienie najlepszych rozwiązań dla interakcji człowiek-komputer, które przyciągną jak największą liczbę użytkowników, a także związek takich interakcji z płcią. W filmie podkreślono rolę trzech czynników: tzw. metodologii „ja” , różnorodności i stereotypu. Zgodnie z metodologią „ja” projektant tworzy produkt, traktując siebie jako wzorzec użytkownika. Ponieważ projektantami są zazwyczaj świetnie wykształceni mężczyźni, „potrzeby osób z innych grup społecznych są często pomijane”, wyjaśnia film. Proponowanym rozwiązaniem jest praca w bardzo różnorodnych zespołach. Różnorodność jest ważnym aspektem także podczas określania grup docelowych, ponieważ żaden produkt nie jest jednakowo użyteczny dla wszystkich odbiorców. Ponadto film radzi, by „za wszelką cenę” wystrzegać się stereotypów dotyczących płci, ponieważ mogą one prowadzić do błędnych wniosków. Uwzględnienie tego w badaniach może wymagać większego wysiłku, „ale jest potrzebne, by produkty cyfrowe lepiej odpowiadały ludzkim potrzebom”, zaleca film.
W ramach projektu GEECCO (Gender Equality in Engineering through Communication and Commitment) zostaną również opublikowane filmy poświęcone płci w kontekście mobilności, energii i intersekcjonalności. Ogólnym celem tego przedsięwzięcia jest opracowanie planów dotyczących równowagi płci, które mają wspierać systemową, instytucjonalną zmianę w obszarze STEM i wyeliminować z niego nierówności związane z płcią. Na czterech uniwersytetach partnerskich naukowcy rozpoczęli już wdrażanie takich planów lub rozwijają istniejące strategie w tym zakresie. Oprócz tego przygotowano też prezentację o płciowym wymiarze badań. Jest ona dostępna w dziewięciu językach europejskich i powstała specjalnie po to, by dać naukowcom i sponsorom badań, którzy nie mieli dotąd styczności z tym tematem, dobre rozeznanie w tym, jaką rolę odgrywa płeć w strategii badawczej i poszczególnych obszarach badań. Prezentacja jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych i można ją pobrać bezpłatnie. Projekt zakończy się w kwietniu 2021 r.
Więcej informacji:
poleca:
