Nanoszczepionka daje nadzieję na skuteczne leczenie raka skóry

Pomimo postępów w zakresie zapobiegania, diagnozowania i leczenia, w ostatniej dekadzie częstotliwość występowania czerniaka – najgroźniejszego raka skóry – wzrosła. Według Światowego Funduszu Badań nad Rakiem w 2018 roku odnotowano prawie 300 000 nowych przypadków. Zespół naukowców, częściowo wspierany przez trzy projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, opracował nowy sposób leczenia czerniaka i zapobiegania występowaniu tego schorzenia za pomocą nanoszczepionki. Wyniki ich prac ukazały się w czasopiśmie „Nature Nanotechnology”.

Cytowany w komunikacie prasowym główny autor publikacji, prof. Ronit Satchi-Fainaro, mówi: „Od lat czynimy postępy w walce z nowotworami, w szczególności z czerniakiem, dzięki różnorodnym metodom leczenia, takim jak chemioterapia, radioterapia i immunoterapia. Wciąż nie istnieje jednak metoda leczenia raka wykorzystująca szczepionki, która jest bardzo skuteczna w zwalczaniu chorób wirusowych”. Prof. Satchi-Fainaro dodaje: „W naszym badaniu po raz pierwszy pokazaliśmy, że można wyprodukować skuteczną nanoszczepionkę przeciwko czerniakowi i uwrażliwić układ odpornościowy na immunoterapie”.

Profilaktyka i leczenie

Naukowcy wykazali skuteczność szczepionki w trzech różnych scenariuszach: jako środek zapobiegawczy u zdrowych myszy; jako metodę leczenia pierwotnego nowotworu u myszy w połączeniu z immunoterapią; oraz jako metodę leczenia tkanek pobranych od pacjentów z przerzutami czerniaka do mózgu. Jak wyjaśniono w tym samym komunikacie prasowym, zespół „wykorzystał małe cząsteczki o wielkości około 170 nanometrów wykonane z biodegradowalnego polimeru”. Każda cząsteczka nanoszczepionki zawierała dwa peptydy – krótkie łańcuchy aminokwasów, które następnie wstrzyknięto myszom chorującym na czerniaka. Nanoszczepionka zapobiegła czerniakowi, a także doprowadziła do zahamowania rozwoju guza i podniesienia wskaźnika przeżycia myszy dotkniętych chorobą.

Prof. Satchi-Fainaro dodaje: „Nasze badania otwierają drzwi do zupełnie nowej metody – szczepionki – pozwalającej na skuteczne leczenie czerniaka nawet w najbardziej zaawansowanych stadiach choroby”. Naukowcy mają nadzieję, że opracowana przez nich metoda będzie mogła zostać zastosowana także w przypadku innych nowotworów, takich jak rak jelita grubego czy rak trzustki.

Jak napisano w serwisie CORDIS, PolyDorm, jeden z trzech współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej projektów, który zapewnił częściowe finansowanie badania, został uruchomiony w celu zbadania „zmian molekularnych i komórkowych w interakcjach między nowotworem a żywicielem, które regulują stan uśpienia nowotworu, co może prowadzić do odkrycia nowatorskich metod leczenia powodujących wprowadzanie guzów nowotworowych w stan uśpienia i zapewnić narzędzia oparte na stanie uśpienia nowotworów pozwalające na leczenie tej choroby”. Projekt PolyDorm (Uncovering the molecular and cellular mechanism of tumor dormancy for the rational design of theranostic nanomedicines) dobiegł końca w marcu 2019 roku. Wciąż trwający projekt 3DBrainStrom (Brain metastases: Deciphering tumor-stroma interactions in three dimensions for the rational design of nanomedicines), który wsparł badania nad nanoszczepionką, koncentruje się na nowych przedklinicznych modelach raka. Modele te mają posłużyć do opracowania metod leczenia ukierunkowanych na różne przedziały komórkowe uczestniczące w procesie przerzutowania nowotworów do mózgu. Inicjatywa EURONANOMED II (EUROpean network for transnational collaborative RTD projects in the field of NANOMEDicine) również miała swój udział w tym samym badaniu. Opierając się na wcześniejszym projekcie, ENM I, inicjatywa EURONANOMED II wykorzystała projekt ERA-NET w roli platformy dla agencji finansujących i ministerstw umożliwiającej opracowywanie wspólnych działań i programów koordynujących wysokiej jakości badania w dziedzinie nanomedycyny. Obecnie w ramach projektu EuroNanoMed III (ERA-NET ON NANOMEDICINE) realizowana jest trzecia faza projektu EURONANOMED.

Więcej informacji:
projekt PolyDorm
projekt 3DBrainStrom
projekt EURONANOMED II