Grupa ekspertów wskazała różne kwestie stanowiące barierę w stosowaniu zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim” w procesie planowania energetycznego, legislacji oraz przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych przez państwa Europy.
W związku z prowadzeniem działań zmierzających do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku, określonej w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, zasada „efektywność energetyczna przede wszystkim” jest coraz częściej uwzględniana w ustawodawstwie oraz procesie planowania i inwestycji. Koncepcja ta zakłada oszczędzanie energii oraz „pierwszeństwo rozwiązań przeznaczonych dla odbiorców wszędzie tam, gdzie są one bardziej ekonomiczne niż inwestycje w infrastrukturę elektroenergetyczną”, jak zapisano w strategii na rzecz integracji systemu energetycznego Komisji Europejskiej. „Stawianie na efektywność energetyczną we wszystkich działaniach związanych z polityką energetyczną stanowi fundament integracji systemu energetycznego”.
Zasada „efektywność energetyczna przede wszystkim” (E1st), opracowana w drugiej dekadzie XXI wieku, została formalnie przyjęta przez UE w grudniu 2018 roku w ramach rozporządzenia UE 2018/1999 w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu. Istnieje jednak kilka przeszkód związanych z jej realizacją w różnych obszarach polityki, między innymi natury prawnej i regulacyjnej, dotyczących możliwości instytucjonalnych i organizacyjnych, a także ekonomicznych i społeczno-kulturowych. Taki wniosek wypływa z badania opinii przeprowadzonego wśród europejskich ekspertów zajmujących się polityką w zakresie energetyki oraz budownictwa w ramach finansowanego ze środków UE projektu ENEFIRST. „Zasada E1st wydaje się jasno wskazywać kierunek prowadzenia polityki energetycznej, który został już uwzględniony w wielu strategiach na poziomie krajowym i lokalnym. Wszystko wskazuje jednak na to, że znajomość tej zasady i wiedza na temat sposobu jej praktycznego zastosowania jest wciąż ograniczona we wszystkich sektorach i na wszystkich poziomach”.
W badaniu obejmującym różne obszary polityki dotyczące wykorzystania energii w sektorze budowlanym, takie jak kodeksy sieci, zasady dotyczące odnawialnych źródeł energii oraz przepisy budowlane, na pierwszy plan wysuwa się kwestia barier natury politycznej jako „kategorii najczęściej wymienianej przez respondentów, którzy wskazują, że wprowadzenie zasady E1st oznaczałoby przede wszystkim konieczność podjęcia decyzji politycznej”. Dalej czytamy: „Jak wynika ze sprawozdania z badania, bariery bądź rzekome bariery można znaleźć na wszystkich etapach procesu podejmowania decyzji i w dużym stopniu dotyczą one informacji oraz kwestii finansowych”. Ze sprawozdania wynika również, że wielu respondentów zwraca uwagę na „brak fachowej wiedzy, zrozumienia problemu czy w ogóle jego świadomości, co pokazuje, jak ważne znaczenie może mieć proaktywne promowanie dobrych praktyk i demonstrowanie ich na konkretnych przykładach”.Cytowana w artykule prasowym autorka sprawozdania Senta Schmatzberger wyjaśnia: „Bariery te są wzmacniane przez brak wiedzy na temat korzyści dla odbiorców i całego społeczeństwa, niezwiązanych bezpośrednio z oszczędzaniem energii, wynikających ze stosowania zasady efektywności energetycznej przede wszystkim”. Sprawozdanie opracowane w ramach projektu ENEFIRST mówi też o barierach natury kulturowej, które „mają związek z dotychczasowym sposobem działania podmiotów i stosowanymi praktykami”, a także wymaga „przełamania schematycznego, tunelowego myślenia”. Jeden z respondentów stwierdził, że tego rodzaju myślenie „oparte na odbiorcach i dostawcach energii elektrycznej” stanowi problem. „Dostawcy energii czerpią korzyści z zasady E1st ze względu na wymogi dotyczące infrastruktury oraz szczytowego zapotrzebowania na energię, jednakże bardzo rzadko dostrzegają tę zależność”.
Aby umożliwić określenie barier związanych z wdrażaniem zasady E1st, sprawozdanie uwzględnia również przegląd 16 przykładów zasad, ram regulacyjnych, programów firm energetycznych oraz innych inicjatyw, w ramach których została w praktyce zastosowana zasada „efektywności energetycznej przede wszystkim”. Ich szczegółowa analiza w odniesieniu do projektu ENEFIRST znajduje się w „Sprawozdaniu na temat międzynarodowych doświadczeń związanych z zasadą E1st”. Zawarte w sprawozdaniu studia przypadków dotyczą różnych praktyk związanych z wdrażaniem zasady E1st w Europie i Stanach Zjednoczonych. Wśród opisywanych przykładów znaleźć można takie zagadnienia, jak stosowanie taryfy zmiennej mającej na celu rozłożenie obciążenia sieci na poszczególne pory dnia, rozwój sieci ciepłowniczych, zaspokojenie zapotrzebowania na energię elektryczną, oddzielenie sprzedaży mediów od przychodów, wykorzystywanie podgrzewaczy wody w roli wielkoskalowego magazynu energii oraz wykorzystanie potencjału optymalizacji efektywności energetycznej budynków przy użyciu elektronicznego dziennika. Projekt ENEFIRST (Making Energy Efficiency First principle operational) będzie realizowany do lutego 2022 roku.
Więcej informacji:
poleca:
