Rozwiązanie nierozwiązywalnej tajemnicy? Naukowcy rozwiązują sprawę morderstwa sprzed 33 000 lat

Ewolucja człowieka w Europie to temat, który wzbudza wiele kontrowersji, często przynosząc nieoczekiwane odkrycia. Europejska paleoantropologia kryje kilka nierozwiązanych zagadek naukowych. Obejmują one datowanie, liczbę oraz przyczyny wędrówek wczesnych ludzi w głąb kontynentu, jak również interakcje pomiędzy najwcześniej żyjącymi ludźmi współczesnymi a neandertalczykami.

Zespół naukowców, przy częściowym wsparciu trzech sfinansowanych przez UE projektów, zbadał pęknięcia na skamieniałej czaszce z Rumunii zwanej Cioclovina calvaria. Czaszka ta pochodzi z paleolitu górnego. Badanie wykazało, że nieodłączną częścią życia tych pradawnych ludzi była przemoc.

Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „PLOS ONE”. „Mamy okazję ponownie przeanalizować uraz kostny czaszki Cioclovina calvaria, stosując oględziny, tomografię komputerową (TK) oraz eksperymentalną analizę urazową, a następnie dokonać analizy kryminalistycznej wyników. Ustalenia poczynione w trakcie naszego badania wyraźnie sugerują, że pęknięcia Cioclovina stanowią niepodważalny twardy dowód na występowanie przemocy (prowadzącej nawet do śmierci) w społeczności wczesnych ludzi współczesnych w Europie w okresie paleolitu górnego”.

Rozwiązanie nierozwiązywalnej tajemnicy

Czaszkę tę uważa się za jedną z najwcześniejszych dobrze zachowanych skamielin człowieka współczesnego w Europie. Znalezisko odkryli górnicy pracujący w jaskini na południu Transylwanii w 1941 roku. Od tego czasu naukowcy prowadzili zaawansowane badania skamieliny. Dokładna przyczyna i czas powstania dużego pęknięcia po prawej stronie czaszki jest od dawna tematem dyskusji. Badacze sprzeczali się co do tego, czy pęknięcie powstało przed śmiercią, czy już po niej. Według badania ten przedstawiciel gatunku ludzkiego z Europy zginął śmiercią tragiczną spowodowaną umyślnym działaniem innego człowieka.

Badacze odkryli, że w momencie śmierci lub blisko tego momentu miały miejsce dwa urazy: liniowe pęknięcie u podstawy czaszki oraz wgłębione pęknięcie po prawej stronie mózgoczaszki. To drugie pęknięcie zadano podczas konfrontacji twarzą w twarz – sprawca uderzył ofiarę przedmiotem przypominającym kij baseballowy, trzymanym w lewej dłoni lub w obu dłoniach. Urazy nie zagoiły się, co sugeruje, że uderzenia były śmiertelne. Autorzy dodają: „Paleolit górny jest okresem wzmożonego rozwoju technologicznego, zwiększonego znaczenia symboliki oraz złożoności kulturowej. Pokazujemy, że repertuar zachowań wczesnych współczesnych Europejczyków obejmował również gwałtowne interakcje interpersonalne oraz morderstwo”.

Realizowany obecnie projekt CROSSROADS (Human Evolution at the Crossroads), który – wraz z projektami PAGE i EVAN – zapewnił badaczom wsparcie, ma na celu przetestowanie hipotez na temat ewolucji człowieka w Eurazji. Opierając się na projekcie PAGE (Paleoanthropology at the Gates of Europe: Human Evolution in the Southern Balkans), twórcy projektu CROSSROADS koncentrowali się na wczesnym paleolicie i zadali kilka pytań. Według serwisu CORDIS niektóre z nich są następujące: „Czy obecność człowieka w Europie Południowo-Wschodniej, uznawanej za główny szlak wędrówek w głąb kontynentu z Afryki i Bliskiego Wschodu, można udokumentować poza obecnie znaną chronologią, tj. 500 tysięcy lat przed teraźniejszością, jak pokazano na Zachodzie? Czy istnieje przerwa pomiędzy najwcześniejszym przybyciem człowieka a późniejszą ludzką działalnością w tym regionie, czy też ludzkie osadnictwo miało charakter ciągły, tak jak można by się spodziewać w przypadku ostoi? … W jaki sposób zmiana behawioralna/biologiczna korelowała ze zmianami środowiskowymi, chronologią i wykorzystaniem terenu?”

Zakończony w 2009 roku projekt EVAN (European virtual Anthropology Network) koncentrował się na integracji metod analizy z dziedzin takich jak biomatematyka, informatyka i bioinżynieria, aby wesprzeć międzydyscyplinarne badania nad zmiennością anatomiczną u ludzi, ich przodków i bliskich krewnych.

Więcej informacji:
Projekt CROSSROADS
Projekt PAGE
Projekt EVAN