W wydanej w październiku 2020 roku broszurze CORDIS Results Pack „Nauki społeczne i humanistyczne w badaniach nad energią” opisaliśmy projekt PROSEU, którego celem było wspieranie zwykłych obywateli na drodze do odgrywania kluczowej roli w procesie przejścia na czystą energię w Europie. Czy zespołowi udało się pomóc europejskim prosumentom – mieszkańcom, którzy samodzielnie wytwarzają energię ze źródeł odnawialnych na potrzeby własnej konsumpcji – w staniu się głównymi uczestnikami tej transformacji?
Gdy po raz ostatni rozmawialiśmy z Inês Campos, koordynatorką projektu PROSEU (PROSumers for the Energy Union: mainstreaming active participation of citizens in the energy transition), blisko 160 ekspertów zaangażowanych przez konsorcjum zajmowało się pracami nad strategią mającą na celu popularyzację prosumeryzmu w perspektywie do 2030 i 2050 roku. Od tamtej pory zespołowi udało się opublikować zbiór zaleceń dotyczących polityki wypracowanych przez projekt, dzięki czemu decydenci polityczni dysponują teraz konkretnymi propozycjami, na których mogą oprzeć ustawodawstwo krajowe. „Prosumeryzm może w ogromnym stopniu przyczynić się do realizacji naszych celów klimatycznych, a jednocześnie sprawić, że transformacja energetyczna będzie miała charakter społecznie integrujący i korzystny dla wszystkich”, wyjaśnia Campos. „Aby skutecznie realizować to założenie, konsorcjum projektu PROSEU nawiązało współpracę z różnymi organizacjami i inicjatywami prosumenckimi w różnych krajach Europy, by poznawać je lepiej i zdobywać wiedzę. Obecnie proponujemy zaś konkretne zalecenia dotyczące polityki, które rozwiązują aktualne problemy i pomogą w promowaniu prosumeryzmu w Europie”.
Opowiadając o projekcie, który dobiegł końca w lutym 2021 roku, Campos skupia się na najważniejszych osiągnięciach badaczy. „W ramach projektu PROSEU powstały podwaliny pod włączenie obywateli w rozproszone systemy energetyczne w roli aktywnych konsumentów bądź członków wspólnot energetycznych”.
Partnerzy projektu przeprowadzili niezwykle ważne badania dotyczące modeli biznesowych realizowanych przez prosumentów w Europie, mechanizmów finansowych stosowanych w praktyce przez prosumentów i wspólnoty energetyczne, przeszkód prawnych oraz wyzwań, jakim muszą stawiać czoła te grupy w Europie, a także możliwości technologicznych, w tym energii możliwej do wyprodukowania przez prosumentów dzięki rozproszonym zasobom energetycznym do 2050 roku. „Wszystkie te badania stanowiły punkt odniesienia dla obecnych innowacji mających na celu promowanie rozproszonych zasobów energetycznych. Możemy powiedzieć wprost, że wcześniej nikt nie zgromadził ani nie opracował tych zasobów wiedzy”, dodaje Campos. „Wcześniej przeprowadzono wiele fragmentarycznych badań dotyczących aktywnych konsumentów energii, prosumentów, wspólnot energetycznych i rozproszonych systemów energetycznych, brakowało jednak systematycznego przeglądu współdziałania wszystkich tych elementów w rzeczywistości”.
„Z zaskoczeniem stwierdziliśmy, że wielu społecznościom, z którymi nawiązaliśmy współpracę, udało się wywrzeć realny wpływ na rzeczywistość”, dodaje Campos. „W dwóch przypadkach mieszkańcy postanowili samodzielnie zbudować wspólnotę energetyczną. To było coś naprawdę wyjątkowego. Wszystkie te historie przedstawiamy w naszej książce „Prosumer Inspiration Book”.
„Otrzymanie dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej było kluczem do sukcesu i skutecznej realizacji projektu PROSEU”, podsumowuje Campos. „Co więcej, w czasie prac zarówno interesariusze, jak i mieszkańcy Europy byli bardziej zainteresowani uczestnictwem w projekcie ze względu na udział unijnych funduszy”.