Jak skuteczna komunikacja naukowa może pomóc z walce z fałszywymi informacjami?

Aby społeczeństwo demokratyczne mogło prawidłowo funkcjonować, obywatele muszą ufać otrzymywanym informacjom i się do nich dostosowywać. Żyjemy w czasach infodemii, podczas której jesteśmy zalewani informacjami, a wiedza naukowa często stoi w sprzeczności z przypadkową lub celową dezinformacją.

U podstaw walki z tym problemem stoi efektywna, skuteczna i otwarta komunikacja naukowa, jednak do tej pory nie określono standardów i zasad dziennikarstwa naukowego.

Zespół finansowanego przez UE projektu ENJOI (ENgagement and JOurnalism Innovation for Outstanding Open Science Communication) postanowił wypełnić tę lukę, pracując nad manifestem otwartej komunikacji naukowej. W ramach projektu powstał zestaw standardów, zasad i wskaźników (ang. (SPIs) (ang. Standards, Principles and Indicators, SPI) pomagający dziennikarzom naukowym skutecznie i etycznie wykonywać swoją pracę.Zespół projektu ENJOI przeprowadził serię warsztatów zaangażowania, podczas których uzgodniono wspólne SPI. Warsztaty te zrealizowano w czterech krajach (Belgii, Włoszech, Portugalii i Hiszpianii), co pozwoliło na uwzględnienie różnych kontekstów kulturowych.

Cały proces został opracowany z myślą o współtworzeniu, które angażuje w dyskusję ludzi o różnych opiniach, umiejętnościach i doświadczeniach. W warsztatach zaangażowania udział wzięło ponad 50 profesjonalistów reprezentujących różne sektory.

W ramach projektu ENJOI prowadzone są także jakościowe badania oparte na uczestnictwie. Zespół planuje ocenić i przetestować swoje ustalenia z udziałem popularyzatorów nauki.Laboratoria zaangażowania ENJOI zaowocowały powstaniem SPI. Zespół podsumuje teraz swoje ustalenia w manifeście dotyczącym skutecznej otwartej komunikacji naukowej, który ma poprawić komunikację naukową poprzez zwiększenie zaangażowania, zaufania, skuteczności, dokładności i otwartości informowania o badaniach naukowych.

W przyszłości uczestnicy projektu planują stworzyć internetową platformę do promowania szkolenia i współpracy w całym ekosystemie komunikacji naukowej. W „Obserwatorium” znajdą się: informacje o możliwościach poszerzania sieci kontaktów, które pozwolą na utworzenie międzynarodowej sieci komunikatorów nauki; zestawy materiałów naukowych dotyczących dziennikarstwa naukowego; oraz przystępne narzędzia, takie jak szkolenia, wytyczne i webinary pomagające komunikatorom w doskonaleniu swoich umiejętności.

To wyjątkowe rozwiązanie wytycza drogę ku ostatecznemu celowi zespołu projektu ENJOI: poprawy komunikacji naukowej oraz promowania krytycznego myślenia, świadomości cyfrowej i umiejętności korzystania z mediów. Działania te ostatecznie przyczynią się do lepiej poinformowanego i bardziej odpornego społeczeństwa demokratycznego.