Jaki wpływ ma migracja na migrujące rodziny

Wystarczy wziąć do ręki dziennik albo obejrzeć wieczorne wiadomości, aby przekonać się, że żelaznym tematem czołówek jest migracja. Choć obecnie plasuje się wśród najświeższych doniesień, migracja w Europie nie jest niczym nowym, a jej oddziaływanie wykracza daleko poza aktualną retorykę polityczną.

Migracja do Europy oraz wokół niej trwa już od dziesiątek lat. W jej następstwie zmienia się populacja kontynentu i rośnie zróżnicowanie etniczne społeczeństw. Mimo iż powszechnie wiadomo, że migranci i ich rodziny zmagają się z wieloma wyzwaniami przy przenosinach z kraju pochodzenia do nowego domu, zadziwiająco niewiele wiadomo na temat wpływu międzynarodowej migracji na bieg życia migrantów i ich rodzin.

Z myślą o pogłębieniu tej wiedzy, partnerzy projektu FAMILIFE przeanalizowali życie migrantów i ich rodzin zarówno tutaj w Europie, jak i w kraju pochodzenia. Prace badawcze skupiły się na trzech zagadnieniach: 1) dynamika populacji pierwszego i drugiego pokolenia imigrantów w Europie; 2) wpływ migracji na międzypokoleniową solidarność i więzy rodzinne oraz 3) wpływ migracji na indywidualny bieg życia na podstawie porównania przebiegu życia migranta z osobą niemigrującą.

„Migranci są często badani w kraju docelowym, tymczasem by lepiej poznać bieg życia i badać zmiany w zachowaniach demograficznych, musimy także wziąć pod uwagę ich kraj pochodzenia” – wyjaśnia kierowniczka projektu, dr Helga A.G. de Valk. „Skupiając się wyłącznie na kraju docelowym, pomijamy wagę tych procesów i przez to błędnie przypisujemy zmiany w zachowaniach migrantów procesom adaptacyjnym w kraju docelowym”.

Tutaj i tam

Przykładem tego, jak zaznacza się różnica w zachowaniach demograficznych może być rozproszenie modelów rozwodu w Turcji. Na podstawie badań demograficznych i zdrowotnych, uzupełnionych o dane o rozwoju gospodarczym, naukowcy z projektu FAMILIFE ustalili, że w ciągu minionej dekady rozwody w Turcji stały się znacznie bardziej powszechne. Istnieją jednak duże różnice w tej tendencji w zależności od regionu i stopnia zmian zachowań demograficznych w kierunku relacji, na jakie eksponowana jest jednostka.

„Analizując kontekst lokalny i ewentualność rozwodu, stwierdziliśmy, że prawdopodobieństwo wystąpienia ze związku małżeńskiego kobiet zamieszkujących w regionie, w którym rozwody są bardziej powszechne, jest wyższe” – zauważa dr de Valk. „Niemniej doświadczenia migracyjne kobiet również odgrywają rolę, a te które wyjeżdżały z wyższym prawdopodobieństwem rozstaną się z partnerem w późniejszym okresie życia”. Dr de Valk dodaje, iż mimo istotnego znaczenia rozwoju gospodarczego i możliwości, rozproszenie norm kulturowych w kraju pochodzenia ma wyraźnie istotniejsze znaczenie dla zaobserwowanego wzrostu wskaźników rozwodów w kontekście Turków.

Z drugiej strony, jeżeli chodzi o więzi międzypokoleniowe i równowagę między pracą a rodziną, kraj docelowy ma większe znaczenie. W Europie wymiana wsparcia między dorosłymi dziećmi a ich rodzicami znacznie się różni w poszczególnych krajach. Co ciekawe ten gradient wsparcia odnotowuje się nie tylko wśród ludności reprezentującej większość, bowiem znajduje także odzwierciedlenie w populacjach migrantów zamieszkujących w tych krajach.

„W konsekwencji Turek urodzony w Niemczech bardziej przypomina osobę urodzoną w Niemczech niż Turka mieszkającego w Holandii” – stwierdza dr de Valk. „Można to również rozpatrywać pod kątem aktywności zawodowej migrantek drugiego pokolenia przed urodzeniem dziecka i po porodzie, gdzie obserwujemy, że społeczeństwa z silnymi wyobrażeniami normatywnymi co do powiązania matek z rynkiem pracy skutkują zachowaniem migrantek bardziej zbliżonym do rodzimej grupy większościowej”. Zdaniem dr de Valk dotyczy to w szczególności dzieci imigrantów urodzonych i wychowanych w Europie, gdyż w ich przypadku obserwuje się wyraźne przystosowanie do norm kraju docelowego.

Pokazywanie doświadczeń migrantów i opowiadanie o nich

To oczywiście jedynie niewielka próbka wielu ważnych ustaleń poczynionych w toku prac nad projektem FAMILIFE, a wszystkie one zostały szeroko rozpowszechnione za pośrednictwem całej gamy prezentacji, artykułów i witryny FAMILIFE.

Ponadto, aby zadbać o przekazanie szerszemu odbiorcy nieakademickiemu tych istotnych ustaleń, partnerzy projektu zaprosili twórców do artystycznego zinterpretowania dorobku FAMILIFE. W efekcie powstały trzy filmy krótkometrażowe i wystawa sztuki. Filmy poświęcone są poszczególnym podtematom projektu, a na wystawie sztuki można obejrzeć prace studentów trzeciego i czwartego roku Królewskiej Akademii Sztuki w Hadze.

Więcej informacji:
witryna projektu