Relacje między mięsożercami a roślinożercami w lasach

Puszcza Białowieska należy do ostatnich naturalnych lasów o charakterze pierwotnym w Europie. Zrozumienie wzajemnej zależności między kopytnymi roślinożercami, polującymi na nich drapieżnikami a roślinnością ma duże znaczenie dla ochrony tych ekosystemów.

W finansowanym przez UE projekcie "Interacting effects of abiotics and carnivores shape herbivore top-down effects" (INTACT) przyjrzano się tej zależności. Kilka eksperymentów i obserwacji przeprowadzono na terenie Puszczy Białowieskiej w Polsce.

W przeciwieństwie do innych lasów, zwierzęta kopytne w Puszczy Białowieskiej, żerując najwyraźniej pośrednio stymulują regenerację preferowanych przez siebie gatunków roślin. Inne gatunki drzew mogą regenerować się pomimo silnej presji ze strony żerowania rodzimy gatunków kopytnych, tak jak dzieje się to w przypadku dębu szypułkowego (Quercus robur).

Kolejnym ciekawym odkryciem było to, że gruby rumosz drzewny chroni siewki dębu przed żerowaniem, zwłaszcza w lukach leśnych. Co ciekawe, żołędzie częściej służyły za paszę (dla nornika i dzika) w obszarach grubego rumoszu drzewnego, podczas gdy siewki były skubane w mniejszym stopniu (przez jelenie).

Przyjrzano się także wpływowi wilków (Canis lupus) na wzorce wypasania jelenia szlachetnego. Badacze wykazali, że wypas zmieniał się, gdy jelenie przebywały na terytorium wilka, demonstrując w ten sposób, że obecność drapieżników pośrednio wpływa na regenerację drzew w lasach.

Działania projektu INTACT pogłębiły naukową wiedzę na temat ekosystemów leśnych. Będą one miały wpływ na biologię ekosystemów oraz ochronę lasów strefy umiarkowanej.