Morskie obszary chronione (MPA) to skuteczne narzędzie pozwalające chronić bioróżnorodność i zasoby morskie, których pożyteczne działanie można dodatkowo zwiększyć, łącząc je w sieci. Odpowiednie zaprojektowanie tych sieci jest niezbędne, by były one skuteczne, a połączenie populacji ryb poprzez rozprzestrzenianie larw ma kluczowe znaczenie dla tego procesu.
Morze Śródziemne cechuje się niezwykle bogatą bioróżnorodnością, która chroniona jest przez ok. 185 MPA, z których większość znajduje się w północno-zachodniej części akwenu. W ramach finansowanego ze środków UE projektu
MAPACO (Larval connectivity for effective MPAs networks: A multidisciplinary approach) badano połączenia między MPA i obszarami niechronionymi w regionie, aby stworzyć efektywne sieci MPA.
Partnerzy projektu posłużyli się metodologiami ekologicznymi, modelem rozprzestrzeniania oraz metodami przewodzenia, aby uzyskać odpowiedź na dwa podstawowe pytania: Do których obszarów Morza Śródziemnego docierają larwy ryb pochodzące z MPA oraz skąd pochodzą ryby obserwowane w MPA?
Za miejsce badania wybrano rezerwat Cabo de Palos - Islas Hormigas (CPMR) u południowo-wschodniego wybrzeża Hiszpanii. Badanym gatunkiem była barwena (Mullus surmuletus), posiadająca dużą wartość ekonomiczną i występująca w całym Morzu Śródziemnym.
Opracowano dynamiczny model oparty na danych dotyczących prądów i temperatury w celu symulacji rozprzestrzeniania się larw barweny. Połączenia między populacjami ryb oceniono przy pomocy analiz genetyki populacji opartych na 10 markerach mikrosatelitarnych. Uczeni przeanalizowali w sumie 900 próbek ryb z 9 obszarów zachodniego Morza Śródziemnego.
Wysoka liczba próbek pozwoliła na uzyskanie doskonałego obrazu różnorodności genetycznej populacji barweny, które okazało się bardzo jednorodne. Dowodzi to znacznej wymiany genów między poszczególnymi obszarami, możliwej dzięki rozprzestrzenianiu się larw.
Wyniki badań genetycznych i modelowania wskazują, że populacja barweny w zachodnim Morzu Śródziemnym jest jedyną populacją tego gatunku na tym obszarze. Dowodem tego jest wysoki poziom wymiany osobników i genów między obszarami. Ustalenia te mają istotne konsekwencje dla przyszłego zarządzania, ponieważ larwy ryb przenoszą się przez granice krajów, podczas gdy zasobami rybnymi zarządza się lokalnie.
Projekt MAPACO przyczynił się do lepszego poznania zależności między poszczególnymi obszarami przybrzeżnymi dotyczącej wymiany ryb między nimi. Dowodzi to znaczenia MPA jako źródła zasobów rybnych dla łowisk Morza Śródziemnego.