Nowe terapie stosowane w zaburzeniach neurodegeneracyjnych

NBIA jest grupą rzadkich zaburzeń cechujących się wysokim poziomem żelaza w mózgu. Najczęstszą postacią NBIA jest neurodegeneracja związana z kinazą pantotenianu (PKAN). Objawy PKAN i większości innych postaci NBIA pojawiają się we wczesnym dzieciństwie, a postępy choroby prowadzą do trwałej niepełnosprawności i często przedwczesnego zgonu. Nie ma obecnie żadnej metody powstrzymania postępów NBIA ani odwrócenia jej skutków.

Można teoretycznie zaradzić odkładaniu żelaza i nieprawidłowości enzymu w PKAN poprzez farmakoterapię, jednak niewielka liczba i rozproszenie pacjentów sprawia, że badania są fragmentaryczne a przeprowadzenie randomizowanych badań klinicznych jest niemożliwe. Głównym zadaniem finansowanego przez UE projektu TIRCON (Treat Iron-Related Childhood-Onset Neurodegeneration) jest przeprowadzenie badań klinicznych fazy II i III, aby ocenić bezpieczeństwo i skuteczność deferypronu, chelatującego żelazo leku, na kohorcie 90 chorych na PKAN z Europy i USA. Lek jest już zarejestrowany, ale w innym wskazaniu (leczenie talasemii). Mimo że PKAN jest chorobą rzadką i występuje u 1 na milion osób, udało się w projekcie TIRCON zrekrutować pełną liczbę pacjentów do badania, które zostanie ukończone na jesieni 2016 roku.

Ponadto ustanowiono międzynarodowy, zharmonizowany rejestr pacjentów projektu TIRCON, obejmujący ponad 230 chorych i dający dostęp do ich danych pod pseudonimami i próbek materiałów biologicznych. Zestaw próbek jest poddawany analizie genomicznej, proteomicznej, transkryptomicznej i metabolomicznej w celu lepszego wyjaśnienia przyczyn i etiologii NBIA oraz wykrycia biomarkerów tej choroby.

Konsorcjum również ocenia skuteczność innych potencjalnych terapii, w tym podawania pantetyny i jej pochodnych, prowadząc przedkliniczne badania na modelach zwierzęcych. Wstępne wyniki wskazują na poprawę zdolności lokomotorycznych, upośledzonych w przebiegu NBIA, po podaniu modelom zwierzęcym pantetyny. Sugeruje to możliwe zastosowanie kliniczne.

Infrastruktura i narzędzia opracowane w projekcie TIRCON, jak również nawiązanie ścisłej współpracy na rzecz leczenia NBIA, ułatwią przyszłe badania nad tą chorobą, w tym identyfikację biomarkerów do rozpoznawania, prognozowania i monitorowania jej przebiegu lub skuteczności leczenia. Oczekuje się, że główne badanie interwencyjne poszerzy możliwości leczenia tej postępującej, wyniszczającej i stanowiącej zagrożenie dla życia choroby.