Jak azotany wpływają na zależność między żywicielem a pasożytem

Nowe dane wskazują, że długoterminowe narażenia na azotany nie tylko powoduje zmniejszenie wzrostu, żyzności i płodności, ale również osłabia układ odpornościowy, zmniejszając tym samym odporność organizmów wodnych na choroby. Azotany mogą sprzyjać zachorowaniom poprzez bezpośrednie wpływanie na funkcjonowanie patogenów i gospodarzy oraz na interakcje między nimi.

W ramach projektu PARA-TOX (Assessing the toxicity of nitrates in a host-parasite system) prowadzono długofalowe eksperymenty toksykologiczne na szeregu różnych organizmów wodnych. Znalazły się wśród nich wioślarki z gatunku Daphnia magna, dwa gatunki raka (Orconectes virilis and Pacifastacus leniusculus) oraz ryby (pawie oczka, Poecilia reticulata i ciernik, Gasterosteus aculeatus).

Uczestnicy projektu określili wpływ azotanów na zachowania żywieniowe, stan organizmu, rozmnażanie i odporność u pawich oczek oraz przeanalizowali interakcje między azotanami i patogenami. Badano również rolę nabytej odporności u ryb i przeprowadzono testy pod kątem odporności przekazywanej przez matki u potomstwa F1. Ponadto analizowano wpływ poziomu azotanów na gatunki inwazyjne.

Wyniki badań wskazują, że zawartość azotanów równa lub wyższa niż poziom dopuszczany przez obowiązujące przepisy (50 mg/l) może być toksyczna dla ryb i/lub ich pasożytów. Ustalono też, że poziom azotanów mieszczący się w zakresach cechujących europejskie tereny narażone na te związki (do 250 mg/l) może zmieniać zachowania żywieniowe ważnych gatunków kluczowych w ekosystemach słodkowodnych, w tym dwóch inwazyjnych gatunków raka.

Pełniejsza wiedza na temat tego, w jaki sposób zanieczyszczenie azotanami zmienia zdolności poszczególnych osobników do konkurowania, pozwoli poprawić dokładność predykcyjnych map zagrożeń. Mapy te pokazują, w jaki sposób eutrofizacja może wpływać na zasięg gatunku. Informacje te są istotne zarówno dla ochrony gatunków rodzimych, jak i dla identyfikacji obszarów wrażliwych na gatunki inwazyjne.

Projekt PARA-TOX dowiódł, że zmiany historii życia tych słodkowodnych gatunków kluczowych mogą mieć implikacje dla funkcjonowania całego ekosystemu. Badanie umożliwiło też wyznaczenie bezpiecznego poziomu azotanów dla akwakultury, w odniesieniu do ryb hodowanych w recyrkulacyjnych systemach wodnych.

Omawiane prace pomagają zatem w ochronie naturalnych systemów słodkowodnych i przynoszą korzyści ekonomiczne unijnemu sektorowi akwakultury.