Gwiezdne pieśni
Kepler, polujący na planety statek kosmiczny, ujawnił istnienie fal akustycznych generowanych w głębi gwiazd, które wywołują falowanie ich powierzchni i zmianę jasności. Te gwiezdne trzęsienia pomogły finansowanym przez UE astronomom lepiej zrozumieć strukturę i przyszłość tysięcy gwiazd.
Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) wystrzeliła
statek Kepler w 2009 r. Jego początkową misją było poszukiwanie
podobnych do Ziemi obcych światów. Jednak fotometr statku kosmicznego
dostarczył astronomom danych takiej jakości, że zmienili spojrzenie na
sposób funkcjonowania gwiazd.
W Harvard–Smithsonian Center for Astrophysics (CfA) naukowcy z
całego świata pracują nad analizą i interpretacją danych uzyskanych z
Keplera na temat ponad 150 000 gwiazd. Projekt "Space asteroseismology
&RR Lyrae stars" (SAS-RRL) zainicjowano w celu zbadania klasy gwiazd
pulsujących używanych do pomiaru odległości kosmologicznych.
Pierwszy członek tej klasy, gwiazda typu RR Lyrae, badany jest od
ponad 100 lat. Jej jasność waha się w obrębie 13,5 godzin. W tym czasie
następują mniejsze, cykliczne zmiany. Badacze z zespołu SAS-RRL odkryli,
że takie zachowanie, znane jako efekt Błażki, stanowi prędzej zasadę
niż wyjątek w przypadku gwiazd typu RR Lyrae.
Naukowcy znaleźli także oznaki świadczące o tym, że okres gwiezdny
RR Lyrae podwaja się, na podstawie danych uzyskanych w ramach
francuskiej misji COROT (ang. Convection, Rotation and planetary
Transits). Krzywe światła gwiazd przeanalizowano przy użyciu
standardowej techniki Fouriera, aby śledzić ewolucję okresów oscylacji w
czasie.
Różne okresy sugerują, że zmiany w jasności wynikają ze złożonej
wzajemnej zależności między radialnymi i nieradialnymi pulsacjami
powierzchni gwiazd. Wszechobecność mniejszych i częstszych oscylacji we
wszystkich typach gwiazd typu RR Lyrae otwiera drogę do wykorzystania
ich jasności w badaniu ich struktury wewnętrznej.
Struktury wewnętrzne gwiazd mogą być sondowane metodami
asterosejsmologii, ponieważ oscylacje różnych częstotliwości przenikają
różne głębokości. Kolejnym krokiem było zbadanie potencjału naukowego
tych obserwacji i oszacowanie mas gwiazd oraz ich wieku w celu
przetestowania teorii gwiezdnej ewolucji.
W tym celu obserwacje rentgenowskie uzyskane z obserwatorium Chandra
X-ray (CXO) NASA przeanalizowano, uzyskując w efekcie zestaw zawężeń
dotyczących właściwości gwiazd i energii pulsacji. Odkrycia te
opublikowano w czasopismach branżowych i zaprezentowano podczas
międzynarodowych konferencji, zwiększając w ten sposób widoczność
europejskich badań wśród globalnej społeczności badawczej.
opublikowano: 2015-03-31