Tuż przed powstaniem planet

Dyski okołogwiezdne są przedmiotem intensywnych obserwacji od poziomu optycznego po fale milimetrowe, zarówno z ziemi, jak i z kosmosu. Opracowano również wiele modeli teoretycznych, aby wyjaśnić przyczyny znikania dysków okołogwiezdnych prowadzące do powstawania dysków planetarnych, a w końcu do powstawania planet. Jednak badania prowadzone w przeszłości opierały się na skromnych danych statystycznych uzyskanych na postawie obserwacji kilku znanych obiektów.

W ramach finansowanego ze środków UE projektu "Analysis and modelling of multi-wavelength observational data from protoplanetary discs" (DISCANALYSIS) naukowcy stawiają sobie za cel połączenie szerokiego zakresu obserwacji w celu uwzględnienia wszystkich aspektów struktury dysku i zawartości pyłu. Po raz pierwszy 85 dysków okołogwiezdnych jest sondowanych od poziomu optycznego po długość fal bliską podczerwieni w świetle rozproszonym do skali milimetrowej odpowiadającej emisji cieplnej.

Oprócz dostępu do archiwalnych obserwacji zespół projektu DISCANALYSIS dysponuje również dostępem do najnowszych wyników prowadzonych programów obserwacyjnych, takich jak Obserwatorium Kosmiczne Herschela i kosmiczny teleskop Hubble’a. Dane te są dodawane w celu ustalenia ilościowych dowodów na ewolucję pyłu w ramach dysku: począwszy od tego jak ziarna rosną do rozmiaru milimetrowych cząsteczek, przez większe ziarna, po puszyste skupienia, które doprowadzą w końcu do powstania planetozymali o rozmiarze kilometra.

Aby odtworzyć obserwacje dysków w możliwie najspójniejszy sposób, naukowcy opracowują 40 niezależnych modeli teoretycznych. Zestawy danych skompilowanych w ramach projektu DISCANALYSIS oraz modelowe wyniki powinny obejmować wszystkie stany ewolucyjne do momentu, w którym dyski zaczną się rozpraszać. Do czasu zakończenia projektu zbadane zostaną wszystkie aspekty ewolucji dysków okołogwiezdnych, aż po słabo poznane, pierwsze etapy powstawania planet.