Białko roślinne może pomóc uporać się ze zmianą klimatu i głodem

Często uważa się, że rolnictwo jest zdane na łaskę zmiany klimatu, a coraz częstsze susze i powodzie powodują spadek plonów, szczególnie w krajach rozwijających się. Jednocześnie jednak sektor rolny przyczynia się walnie do wzrostu emisji gazów cieplarnianych, a przez to sam napędza zmiany klimatyczne. W istocie rolnictwo zostało ostatnio uznane za drugie największe źródło globalnych emisji, odpowiadające za około 10-13% gazów cieplarnianych. Znaczna część tych emisji związana jest z hodowlą żywego inwentarza i ma postać metanu.

Uczestnicy unijnego projektu TRUE znaleźli dowody na to, że zamiana źródła białka w diecie ze zwierzęcego na roślinne przynosi istotne korzyści pod względem zrównoważonego rozwoju. W ramach badania przeprowadzonego przez jednego z partnerów projektu TRUE – Trinity College Dublin – uczeni ocenili rośliny strączkowe pod kątem kosztów środowiskowych ich produkcji (obejmujących emisje gazów cieplarnianych, zanieczyszczenie wód gruntowych i wykorzystanie gruntów), a także ich wartości odżywczej.

Pięć razy lepsze

Wyniki jednoznacznie pokazały, że białko roślinne (z roślin strączkowych) odznacza się najniższymi kosztami środowiskowymi produkcji, a równocześnie największą zawartością substancji odżywczych. Mike Williams, adiunkt na Wydziale Botaniki w Trinity, wyjaśnia to na łamach „Trinity News” za pomocą przykładu: „W przypadku grochu stosunek zawartości substancji odżywczych do stopnia oddziaływania na środowisko jest mniej więcej pięciokrotnie korzystniejszy niż w przypadku równoważnej ilości baraniny, wieprzowiny, wołowiny czy drobiu”.

Naukowcy wykorzystali kryteria środowiskowe i odżywcze, aby zbadać szereg scenariuszy żywieniowych, co pozwoliło im na ilościowe oszacowanie konkretnych korzyści środowiskowych wynikających ze zmniejszenia spożycia białka zwierzęcego.

Obliczenia te oznaczają, że omawiane badanie ma bardzo istotny walor praktyczny w kontekście opracowania odpowiednich uregulowań prawnych oraz, docelowo, edukowania konsumentów. Prof. Williams dodaje: „Mamy nadzieję, że tego rodzaju ilościowe szacunki dotyczące zrównoważonej żywności i rolnictwa pozwolą konsumentom na dokonywanie bardziej świadomych wyborów co do głównego źródła białka w ich diecie”.

Przejść na mniej szkodliwe rośliny strączkowe

Zespół stara się wyważyć potrzeby społeczne, środowiskowe i ekonomiczne w całym łańcuchu dostaw. Wymaga to między innymi zadbania o wysokie standardy żywieniowe, a także o ogólne zdrowie i dobrostan ludzi i zwierząt, przy jednoczesnym zminimalizowaniu skutków środowiskowych oraz optymalizacji zróżnicowania i atrakcyjności handlowej produktów.

Aby położyć podwaliny pod sukces przyszłych systemów produkcji roślin strączkowych, w tym łańcuchów rolnej produkcji pasz i żywności, w projekcie TRUE (Transition paths to sustainable legume based systems in Europe) bierze udział 22 partnerów, reprezentujących zarówno interesy świata biznesu, jak i społeczeństwa. Inicjatywa wspierana jest przez 15 sieci gospodarstw rolnych i obejmuje opracowanie siedmiu studiów przypadków dotyczących innowacji w łańcuchach dostaw. Uczeni wykorzystują techniki analizy cyklu życia, polegające na doskonaleniu procesów przy użyciu zaawansowanej analizy matematycznej, a także techniki modelowania, aby zaprojektować narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji, które przyczynią się do przejścia na białko roślinne.

W ramach projektu powstaną również zalecenia dotyczące polityki, aby zwiększyć prawdopodobieństwo sukcesu tych nowych praktyk dotyczących uprawy, przetwórstwa, produkcji i sprzedaży. Alicia Kolmans z Centrum Badawczego ds. Globalnego Bezpieczeństwa Żywnościowego i Ekosystemów w Niemczech, stwierdziła: „Pierwsze rezultaty projektu TRUE stanowią ważną wskazówkę dla europejskich konsumentów i decydentów, dotyczącą zagrożeń społecznych związanych z rosnącym światowym spożyciem białka zwierzęcego. Należą do nich coraz poważniejsze problemy środowiskowe oraz pogorszenie się bezpieczeństwa żywnościowego w wyniku konkurencji między uprawami roślin spożywczych i paszowych”.

Więcej informacji:
strona internetowa projektu