Czy mózg potrafi zatrzymać czas, aby zgromadzić informacje

Filmy czasami przedstawiają mający się zdarzyć wypadek w zwolnionym tempie, tak że widzowie obserwują zdarzenie odbijające się w twarzy aktora, który przygotowuje się, by go uniknąć. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi niedawno w ramach unijnego projektu, nasz mózg rzeczywiście spowalnia czas, przygotowując się do działania. W projekcie "Perception of time during action preparation" (ACTION AND TIME) wykazano, że percepcja wzrokowa jest modulowana przez przygotowanie do ruchu związanego z dobiegającym do oczu obrazem.


Uczestnikom badania pokazywano bodziec wzrokowy, biały dysk, na ekranie komputera. Poproszono ich, by określili czas trwania obrazu jako krótki lub długi. Uczestnikom z grupy kontrolnej nie nakazano wykonywania żadnych czynności. W warunkach doświadczalnych, uczestników poproszono o sięgnięcie w kierunku drugiego dysku, który pojawiał się na ekranie zaraz po tym, gdy znikał pierwszy.


Wyniki badania pokazują, że bodziec wzrokowy był postrzegany jako dłuższy, kiedy miało miejsce przygotowanie do działania. Ponadto wielkość opóźnienia była powiązana ze stopniem przygotowania motorycznego, na który wpływ ma niepewność co do tego, czy dane działanie będzie potrzebne. Co ciekawe, przygotowanie działania nie tylko powodowało wydłużenie postrzeganego czasu, ale także spowolnienie postrzeganej częstotliwości migającego bodźca. Doświadczenia pokazały także, że spowolnienie było powiązane ze zwiększoną zdolnością do przetwarzania informacji wzrokowych.


Jako pierwsze badanie potwierdzające, że baseballiści rzeczywiście widzą piłkę w zwolnionym tempie, zanim ją odbiją, projekt cieszył się dużym zainteresowaniem mediów. O jego wynikach informowały serwisy BBC, Le Figaro, Austrian Broadcasting Company i CBS News w USA.


Projekt wnosi wkład w badania nad działaniem układu nerwowego, a także w wiele innych dyscyplin, w których badane są reakcje na bodźce. Chodzi tu na przykład o sport, gry komputerowe czy też wszelkie prace związane z czynnościami wykonywanymi ręcznie lub przez pojazdy. Dokładniejsze zbadanie powiązanych mechanizmów pomoże producentom w tworzeniu lepszych wyrobów, graczom w zanurzeniu się w świecie gry, a pracownikom w lepszym wykorzystaniu szkoleń.