Według badań WNE UW Polska nie straci niezależności w dziedzinie polityki pieniężnej, po wejściu do strefy euro

Powszechnie przyjmuje się, iż podstawowym kosztem przyjęcia euro jest utrata niezależności polityki pieniężnej. Wskazuje na to obowiązujący w makroekonomii paradygmat niemożności uzyskania w gospodarce otwartej wszystkich trzech celów polityki makroekonomicznej jednocześnie, który postuluje, że niezależna polityka pieniężna jest możliwa jedynie przy kursie płynnym. W przeciwieństwie do tego twierdzenia ostatnie lata przyniosły bogatą dyskusję dotyczącą tego, czy płynny kurs walutowy, taki jak złotego polskiego, może rzeczywiście zapewnić pełną niezależność polityki pieniężnej, zwłaszcza w kraju małym. Okazuje się bowiem, iż często deklaracje banków centralnych o płynności kursu walutowego nie są realizowane w praktyce i tak naprawdę prowadzą one politykę "obawy przed płynnością", wykorzystując dostosowania stóp procentowych do wpływania na kurs walutowy. Jeśli zatem zdefiniować niezależność polityki pieniężnej jako możliwość niereagowania na zmiany zagranicznych stóp procentowych, to aktywne dostosowywanie stóp krajowych do stóp zagranicznych można określić brakiem niezależności polityki pieniężnej.

Podstawowym celem projektu było sprawdzenie tezy o braku pełnej niezależności polityki pieniężnej w przypadku krajów kandydujących do UGW. Badanie przeprowadzono na próbie czterech gospodarek należących do Unii Europejskiej, prowadzących politykę płynnego kursu walutowego: Polski, Czech, Węgier i Rumunii. Wszystkie te kraje zobowiązały się do przyjęcia wspólnej waluty. Wszystkie te kraje formalnie cieszą się pełną swobodą prowadzenia polityki pieniężnej, niemniej, z uwagi na silnie powiązania gospodarcze ze strefą euro, oczekiwać można, iż w długim okresie ich stopy procentowe nie mogą być kształtowane w oderwaniu od warunków ekonomicznych dyktowanych przez dominującą gospodarczo strefę euro. Ponieważ jednak w krótszej perspektywie polityka pieniężna nakierowana jest na realizację różnych celów krajowych - przede wszystkim na zwalczanie krajowej inflacji, można by oczekiwać, że zależność obserwowana dla długiego okresu, w krótkiej perspektywie nie będzie widoczna. Oczekiwać można by zatem braku zależności krajowych stóp procentowych względem stóp ECB w krótkim okresie, zaś w długim - silnej relacji kointegrującej. Uzyskane wyniki potwierdziły przypuszczenia oraz wskazały na występowanie jednakowej relacji długookresowej dla wszystkich krajów, z pominięciem Węgier. W szczególności dla Polski, Czech i Rumunii przełożenie to było prawie jak jeden do jednego - w rozumieniu, że podwyższenie stóp procentowych przez ECB przekładało się na jednakowy wzrost w tych krajach.

Z kolei dla krótkiego okresu stwierdzono różne oszacowane wielkości współczynników dostosowań, co może być interpretowane jako wynik realizacji różnych polityk pieniężnych przez te kraje w krótkim okresie, niemniej jednak nadal przełożenie stóp procentowych ECB na krajowe stopy procentowe było bardzo duże.

Uzyskane wyniki wskazują, że wbrew powszechnym stwierdzeniom przy wejściu do struktur UGW kraje regionu nie utracą tego, czego nie mają - niezależności w dziedzinie polityki pieniężnej. Skoro już obecnie polityka pieniężna tych krajów jest silnie powiązana z polityką pieniężną prowadzoną w strefie euro, formalne podporządkowanie krajowej polityki decyzjom ECB powinno nieść za sobą mniejsze zagrożenia związane z niedopasowaniem polityki ECB do potrzeb krajowych.

Projekt finansowany ze środków NCN pt. Zakres swobody prowadzenia polityki pieniężnej w kontekście integracji z UGW: przypadek krajów z derogacją nr 2013/09/D/HS4/01051, zakończony 23 marca 2015 r. Kierownik projektu: dr Łukasz Goczek.

dr Łukasz Goczek - adiunkt w Katedrze Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizujący się w makroekonomii, ekonomii międzynarodowej oraz ekonomii sektora publicznego. Więcej

Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego powstał w 1953 roku, choć nauki ekonomiczne wykładane były na Uniwersytecie Warszawskim od początku. Wydział kształci do 2000 studentów na wszystkich latach rocznie. Oferta edukacyjna obejmuje kształcenie na poziomie licencjackim, magisterskim, doktorskim i podyplomowym zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Kierunki studiów prowadzone przez Wydział Nauk Ekonomicznych akredytowane są przez Uniwersytecką Komisję Akredytacyjną. Wydział Nauk Ekonomicznych posiada kategorię A+ w zakresie nauk ekonomicznych przyznawaną przez MNiSW dla najlepszych instytucji badawczych w Polsce. W rankingu "Perspektyw" w 2014 Uniwersytet Warszawski znalazł się na 2. miejscu wśród uczelni kształcących na kierunkach ekonomicznych.