Korzyści wynikające z modyfikacji genetycznej śliwy

Szarka śliw (PPV) powoduje poważne choroby śliw i innych owocowych drzew pestkowych w całej Europie, a ostatnio także w obu Amerykach. Choroba przenoszona jest przez mszyce, które przemierzają duże odległości, przenosząc zainfekowany materiał roślinny do nowych miejsc, a jedyną skuteczną metodą walki z nią jest zniszczenie wszystkich zarażonych drzew.

Finansowany ze środków UE projekt INTEREST (Intercontinental and temporal research studies on transgene engineered in plums) poświęcony jest charakteryzacji śliw GM jako potencjalnej odmiany odpornej na PPV. Genetycznie modyfikowana odmiana HoneySweet posiada gen pochodzący od wirusa, który chroni roślinę dzięki nabytej odporności, podobnie jak szczepionka w przypadku zwierząt.

W trwających ponad 13 lat badaniach terenowych w Czechach uczeni wykazali, że HoneySweet jest wysoce odporna na PPV i może przynieść korzyści europejskiemu rolnictwu. Dlatego też w ramach projektu INTEREST oceniany jest potencjał odmiany HoneySweet jako modelowego drzewa owocowego GM, w szczególności w celu rozwiania wątpliwości dotyczących wprowadzania GM do europejskiego środowiska.

Naukowcy w pierwszej kolejności zbadali mechanizmy odporności i trwałość drzew HoneySweet hodowanych w różnych warunkach rolniczych i klimatycznych w Czechach i USA, a także w szklarniach we Francji. Przyglądano się też różnym poziom narażenia na wirusa w UE.

Zbadano odporność rośliny na wirusa przy pomocy zarówno sztucznego szczepienia, polegającego na szczepieniu zainfekowanej części podatnej rośliny na wolne od wirusa kłącza, jak i naturalnego przenoszenia przez mszyce. Co ważne, w tych sztucznych warunkach udało się wykryć PPV tylko w liściach znajdujących się blisko miejsca inokulacji, co dowodzi, że wirus nie przenosi się na inne tkanki.

Jakość owoców HoneySweet i ich ilość nie pogarszała się pod wpływem zakażenia PPV, nawet gdy badacze wprowadzili inne poważne wirusy w celu zwiększenia obciążenia wirusowego.

Choć uczeni nie zakończyli jeszcze gromadzenia danych dotyczących mechanizmów odporności na PPV, w tym sposobów interakcji genów otrzymanych z roślin GM z naturalnymi genami drzew, projekt INTEREST wskazuje na ogromny potencjał tej odmiany w zakresie odporności na wirusa i bezpieczeństwa. Oprócz korzyści ekonomicznych wynikających ze zwalczenia PPV, nowa technologia powinna oznaczać także korzyści dla środowiska dzięki ograniczeniu stosowania środków owadobójczych.