Zmieniająca się rodzina i wyzwania społeczne

W ostatnich dekadach zaszły w Europie poważne zmiany w modelach rodziny, których efektem jest duża różnorodność form i relacji rodzinnych. Liczba małżeństw maleje, a decyzje o małżeństwie i dzieciach są podejmowane coraz później lub nie są podejmowane wcale. Przyrost naturalny spadł znacznie poniżej poziomu niezbędnego do podtrzymania wymiany pokoleń.

Pozamałżeńska kohabitacja jest zjawiskiem coraz częstszym, a współczynniki rozwodów i separacji wciąż rosną, również wśród par z dziećmi. Przemiany te wpływają również na przebieg życia rodzinnego, czyli kolejność i tempo pewnych wydarzeń rodzinnych (ślubu, narodzin dzieci itp.) w życiu poszczególnych osób. Na życie każdej osoby wpływają członkowie rodziny, krewni i szersze sieci społeczne. Przebieg życia kształtują powiązania wewnętrzne i zewnętrzne rodzin i pokoleń oraz decyzje życiowe podejmowane przez poszczególne osoby w tych sieciach.

Również kontekst społeczny może wpływać na przebieg życia rodzinnego poprzez polityki i normy, które mogą stwarzać uprzywilejowaną sytuację dla niektórych typów rodzin i powodować mniej lub bardziej równomierne rozłożenie ryzyka socjalnego w skali rodzin i pokoleń. Główne procesy kształtujące przebieg życia rodzinnego funkcjonują w czterech wymiarach: płci, kultury, zasobów społeczno-ekonomicznych i etapu życia.

W tym kontekście, finansowany ze środków UE projekt FAMILIESANDSOCIETIES zajął się lepszym poznaniem przemian w rodzinach europejskich oraz wyzwań wynikających z tych zmian. Badacze zamierzają wypełnić luki w istniejącej wiedzy na temat zmian modelu rodziny w Europie, aby ocenić zgodność dotychczasowych polityk z zachodzącymi zmianami oraz stworzyć szerszą, opartą na rzetelnych badaniach podstawę dla formułowania polityki. W ramach projektu FAMILIESANDSOCIETIES współpracuje 25 partnerów badawczych z 15 krajów europejskich oraz trzy międzynarodowe organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Projekt angażuje też liczną grupę różnorodnych innych stron zainteresowanych i decydentów politycznych.

Aby uzyskać wiarygodną wiedzę na temat przyczyn i konsekwencji zmian modelu rodziny, używane są analizy porównawcze z zastosowaniem zaawansowanych metod ilościowych do wysokiej jakości danych ze spisów ludności i ankiet. Prowadzone są też badania jakościowe.

Strategie metodologiczne stosowane w projekcie FAMILIESANDSOCIETIES pozwolą dramatycznie poprawić jakość wiedzy naukowej na temat przebiegu życia rodzinnego i ulepszyć oceny wpływu polityki i przemian społecznych w tym zakresie. Badacze analizują wpływ różnych polityk rodzinnych na rodziny, relacje między płciami i dynamikę międzypokoleniową. Projekt dostarczy szczegółową wiedzę na temat sposobów, w jakie konteksty społeczne i ekonomiczne oraz konkretne wydarzenia z przebiegu życia rodziny kształtują dobrobyt dzieci, kobiet i mężczyzn, a w szczególności matek i ojców, stwarzając optymalną podstawę dla formułowania rekomendacji politycznych.