Naukowcy odkrywają prehistoryczne dowody na chów bydła mlecznego w regionie Morza Śródziemnego

Wyniki nowych badań, opisanych w czasopiśmie »Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America«, pokazują, że ludzie korzystali z mleka i produktów mlecznych w całej północnej części regionu Morza Śródziemnego od pojawienia się rolnictwa, czyli około 9 000 lat temu. W toku badań połączono dowody na obecność mleka i tłuszczu z tuszy w ponad 500 naczyniach garncarskich z analizą epoki, w której padły udomowione zwierzęta wykopane na 82 stanowiskach datowanych na siódme do piątego tysiąclecia przed naszą erą.

Znaczenie produkcji mięsa i mleka na obszarze śródziemnomorskim w okresie neolitu jest tematem debaty naukowców i archeologów, a wedle wcześniejszych ustaleń badawczych atrakcyjność mleka mogła być bodźcem do udomowienia przeżuwaczy, takich jak krowy, owce i kozy. Spostrzeżenia poczynione w ramach badań NEOMILK (The Milking Revolution in Temperate Neolithic Europe) wskazują na zróżnicowaną intensywność chowu bydła mlecznego i niemlecznego w północnym regionie śródziemnomorskim. Profile uboju zwierząt odzwierciedlają tłuszcz znajdowany w naczyniach kuchennych.

„U zarania produkcji żywności w północnym regionie Morza Śródziemnego mleko było ważnym zasobem dla tych wczesnych społeczności prowadzących hodowle” – zauważa dr Cynthianne Spiteri, współautorka raportu z badań. „Prawdopodobnie odgrywało istotną rolę w dostarczaniu pożywnych i zdatnych do przechowywania produktów spożywczych, którymi żywili się wcześni hodowcy, i w konsekwencji w upowszechnieniu hodowli w zachodniej części regionu Morza Śródziemnego”.

Współpracowniczka, dr Mélanie Roffet-Salque, dodatkowo podkreśliła, że prace, które zaowocowały tymi wynikami, po raz pierwszy połączyły ustalenia analiz lipidów wydobytych z setek naczyń kuchennych z rekonstrukcją rzeczywistych stad na dziesiątkach stanowisk na podstawie pozostałości po owcach, kozach i bydle.

„Nasze wcześniejsze prace pokazały, że stosowanie mleka było wysoce zregionalizowane na Bliskim Wschodzie w siódmym tysiącleciu przed naszą erą, a te nowe badania dyscyplinarne przyniosły dalsze dowody na zróżnicowane zastosowanie produktów zwierzęcych w północnej części regionu śródziemnomorskiego w okresie neolitu” – dodał profesor Richard Evershed z Uniwersytetu w Bristolu, a także główny badacz w projekcie NEOMILK. „Hodowla bydła mlecznego była bez wątpienia prowadzona zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie regionu, ale nadal jest zaskakująco niemal niewykrywalna na północy Grecji, gdzie lipidy z naczyń i kości zwierząt opowiadają tę samą historię: produkcja mięsa była główną działalnością, nie hodowla bydła mlecznego”.

Jednym z powodów, dla których ustalenia mają tak istotne znaczenie jest fakt, że znaczna część współczesnej populacji w tym regionie nie toleruje laktozy i nie trawi mleka. Zespół badawczy jest przekonany, że tak samo rzeczy się miały we wczesnym neolicie, choć nadal wymaga to potwierdzenia na podstawie testów genetycznych starożytnych szkieletów. Niemniej zespół badawczy wykazał, że mimo tej ułomności populacje neolityczne w tym regionie z pewnością wykorzystywały mleko, na co wskazują pozostałości organiczne w używanych naczyniach.

„Szczególnie intrygującym jest fakt, że nietolerancja laktozy nie stanowiła bariery w korzystaniu z mleka” – stwierdziła dr Roffet-Salque. „Nadal jednak na odpowiedź czeka zasadnicze pytanie o sposób przetwarzania mleka, dzięki któremu hodowcy z wczesnego neolitu byli w stanie je ze smakiem spożywać”.

Więcej informacji:
witryna projektu