Większe docenianie godności pomocą w dążeniu do wyższych standardów etycznych

Koordynatorka finansowanego ze środków UE projektu TRUST, prof. Doris Schroeder, wydała właśnie książkę, której współautorem jest były prezydent Iranu, Abolem Hassanem Bani-Sadrem. Książka zatytułowana „Dignity in the 21st Century” (Godność w XX wieku) jest oferowana w ramach otwartego dostępu. Poświęcona jest koncepcji „godności” z punktu widzenia zachodnich filozoficznych i bliskowschodnich koranicznych interpretacji. Autorzy twierdzą, że można „[...] znaleźć wewnętrzne sedno w dyskusjach o znaczeniu godności, które łączy zachodnie i bliskowschodnie nurty myślenia: godność jako poczucie własnej wartości, które mamy obowiązek rozwijać i szanować w sobie oraz chronić u innych”.

Autorzy utrzymują, iż wartość rozróżnienia między godnością bliskowschodnią a zachodnią polega na odsunięciu założeń właściwych próbom uniwersalizowania pojęcia godności, jak np. w propozycji Uniwersalnej Deklaracji Praw Człowieka w 1948 r. Argumentują, że w mnogości kontekstów używania tego popularnego terminu, jego precyzyjne znaczenie rozmywa się, stając się czasami wręcz sprzeczne, co stwarza ryzyko faktycznej utraty znaczenia.

Rozsupłanie tego semantycznego węzła jest zdaniem profesor Schroeder niezbędne. „Ponieważ – jak pisze – godność jest jedną z najbardziej kontrowersyjnych koncepcji XX i XXI wieku”. Jednocześnie zaznacza, że uniwersalnie przyjęte interpretacje mają swoją określoną funkcję, na przykład ułatwiają wielokulturowy dialog.

Dążenie do równości w etyce

Profesor Schroeder twierdzi, że zainteresowanie godnością wpisuje się w dążenia do bardziej etycznych podejść do globalnych badań naukowych – kwestia znajdująca się w centrum zainteresowania projektu TRUST. Wychodząc od często powtarzanego zobowiązania, napędzającego realizację Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030, by „nie zostawić nikogo w tyle”, partnerzy projektu TRUST dążą do włączenia sprawiedliwości, uczciwości, szacunku i troski do działań badawczych.

Jednym z punktów wyjścia dla projektu było spostrzeżenie, iż przy postępującym globalnym rozproszeniu badań naukowych, rośnie ryzyko pojawienia się zjawiska „dumpingu etycznego”. Miałby on polegać na eksportowaniu praktyk niedopuszczalnych etycznie w Europie do krajów, gdzie nie obowiązują takie same obostrzenia etyczne.

Oprócz tworzenia międzynarodowej struktury egzekwowania etyki od organizacji w Europie, Indiach, Afryce Subsaharyjskiej, Chinach i Rosji, partnerzy projektu TRUST opracowali także zestaw dobrych praktyk, pomocnych w budowaniu strategii oceny ryzyka i łagodzenia problemu. Informacje te służą do tworzenia trzech zestawów narzędzi na rzecz uczestniczącego zaangażowania interesariuszy: globalny kodeks postępowania założycieli, internetowe narzędzie kontraktowania badań oraz narzędzie do kontrolowania zgodności z normami etycznymi.

Krótkoterminowym celem jest osiągnięcie takiego stanu, w którym badania prowadzone poza UE spełniają normy unijne, dzięki czemu mogą być wykorzystywane w UE. W dalszej perspektywie podnoszenie norm etycznych, choć pozytywne już samo w sobie, stwarza zachęty poprzez budowanie bardziej dostępnych rynków, wyrównując tym samym przedpole dla globalnej konkurencji w branży badań naukowych.

Więcej informacji:
witryna projektu