Najlepszym miejscem na moją nadwyżkę żywności jest twój żołądek – ale jak przekuć tę myśl w czyn?

Od społecznościowych ogródków, przez restauracje i kawiarnie, po wykorzystywanie przeterminowanej żywności do przyrządzania dań, za które płaci się „wedle uznania” – inicjatywy na rzecz dzielenia się żywnością nabierają rozmachu. Jednak niewiele wiadomo o kumulacyjnym efekcie tych miejskich inicjatyw żywieniowych na szczeblu miasta, kraju czy w ujęciu zagregowanym, ponieważ analizy porównawcze w tym zakresie są rzadkością. Z tego powodu pełny zakres i konsekwencje przeróżnych inicjatyw pozostają zasadniczo niedostrzegalne dla władz miejskich, mieszkańców oraz rozwijających się społeczności praktyków na miejskiej arenie żywności.

W ramach projektu SHARECITY przygotowano klasyfikację miejskich inicjatyw na rzecz dzielenia się żywnością, wykorzystujących ICT do poszerzania zasięgu inicjatywy, w 100 miastach z 43 krajów. Partnerzy projektu odkryli, że tego rodzaju inicjatywy pojawiają się nie tylko na obszarach zurbanizowanych szczycących się mianem „inteligentnego miasta”, ale także w miejscowościach borykających się z ogromnymi trudnościami natury społecznej, gospodarczej czy środowiskowej. Mają ambitne cele, ale niewiele z nich jest w stanie zademonstrować wpływ, jaki zamierzają osiągnąć.

Aby pomóc tym sieciom w zwiększeniu swojego oddziaływania, partnerzy projektu wypełniają lukę w danych, gromadząc wszystkie informacje o zidentyfikowanych 3939 inicjatywach i budując internetową bazę danych. Popularyzowana poprzez stronę projektu oraz współpracujące sieci miejskie, baza danych została przejrzana ponad 2670 razy przez 1647 unikalnych użytkowników z 71 krajów świata – od Korei Południowej, przez Meksyk i Brazylię, po Senegal – w ciągu pierwszych dziesięciu miesięcy od uruchomienia.

W niedawno opublikowanym artykule zespół pochyla się nad tym, jak sieci dzielenia się żywnością radzą sobie na 100 wybranych obszarach miejskich. Jak wyjaśniają autorzy, wykorzystane zostały konceptualne spostrzeżenia z pogranicza zorientowanych praktycznie podejść społeczno-ekonomicznych. Utworzona baza danych poświęcona dzieleniu się żywnością pogłębia naszą wiedzę o sposobach dzielenia się żywnością (umiejętności, produkty i przestrzeń) w różnych konfiguracjach miejskich, wysuwając je na pierwszy plan.

Wnioski podkreślają ważną rolę ICT – aby inicjatywa mogła zostać włączona do bazy danych, musiała korzystać ze strony facebookowej, profilu Meetup, Twittera, aplikacji albo platformy. Choć użycie witryn internetowych jest najczęstszym rozwiązaniem, zespół stwierdził, że niektóre grupy dzielące się żywnością zaczynają korzystać z aplikacji i interaktywnych platform do zbierania żywności i wymieniania się nią. Na przykład Byhøst (Miejskie Zbiory) w Kopenhadze, Dania, wykorzystuje swoją aplikację do dzielenia się wiedzą o miejscach w mieście, gdzie dostępna jest żywność oraz dzikie rośliny, podczas gdy Wild Food w amerykańskim Houston używa swojej aplikacji do dzielenia się wiedzą o roślinach jadalnych.

Mapa ruchów na rzecz dzielenia się żywnością stworzona w ramach projektu naświetla „problem niewidzialności”. Może on powodować, że innowacyjna interwencja w jednym obszarze zostanie łatwo zignorowana jako być może interesujący, ale nieprzydatny eksperyment niszowy w kontekście systemów zdominowanych przez międzynarodowe korporacje rolno-spożywcze.

Ostatecznie baza danych umożliwia bardziej spójną i porównywalną analizę tego, jak poszczególne przestrzenie, siła robocza i umiejętności związane z żywnością są mobilizowane, pozyskiwane, stosowane, finansowane i dystrybuowane. Zwraca uwagę na połączenie technologii i zaangażowania ludzi, czego ucieleśnieniem są tego rodzaju inicjatywy. Zwłaszcza komponent ICT ilustruje, jak dalece ludzie zaprzęgają technologię do pracy na rzecz dzielenia się żywnością. Zmienia to być może nie tylko dominujący porządek społeczno-gospodarczy, ale także infrastruktury techniczne, które go utrzymują.

Partnerzy projektu SHARECITY (Assessing the practice and sustainability potential of city-based food sharing economies) identyfikują i analizują różne praktyki miejskich systemów dzielenia się żywnością. Najpierw określają ich formę, funkcje i sposób zarządzania, a następnie badają ich oddziaływanie i zdolność przekształcania praktyk żywieniowych.

Więcej informacji:
witryna projektu