Komunikacja podczas epidemii

Mimo wzrostu poziomu wiedzy naukowej i medycznej, dotyczącej odpowiedzi na duże epidemie, władze służby zdrowia nie zdołały zwiększyć ilości szczepień z powodu nieskutecznej komunikacji. Należy więc stworzyć i wdrażać lepsze strategie komunikacyjne.

Finansowany przez UE projekt E-COM@EU (Effective communication in outbreak management: Development of an evidence-based tool for Europe) ma na celu zbadanie czynników wpływających na poziom zaszczepienia, takich jak postrzeganie społeczne i oficjalne informowanie o zagrożeniach. Oczekiwanym wynikiem będzie zestaw bazujących na dowodach narzędzi dla twórców polityki, możliwy do dostosowania do każdego z krajów w Europie.

Członkowie zespołu najpierw przygotowali chronologię wydarzeń podczas pandemii grypy A/H1N1, w tym zaangażowanie mediów, w pięciu krajach Europy. Wyniki wskazywały, że uwaga mediów nie zwiększa się proporcjonalnie do liczby zainfekowanych, lecz raczej skupia się na kluczowych zdarzeniach w zależności od ich potencjalnej oglądalności. Grupa projektu zaleciła, aby zaangażowanie mediów objęło informowanie społeczeństwa przez władze o źródłach wiarygodnych informacji podczas dalszego przebiegu epidemii.

Badania wskazały również, że zaangażowanie mediów osiągnęło szczyt na długo przed samą epidemią. Może to wyjaśniać ograniczone postrzeganie zagrożenia i niski popyt na szczepionki. Badacze zalecili, aby media nie tylko ostrzegały przed zagrożeniem, ale też informowały o możliwościach radzenia sobie. Wiadomości o zagrożeniu, lecz bez wspomnienia o możliwościach przeciwdziałania, spowodują panikę.

Badanie behawioralne pokazało, że ludzie nie podejmują decyzji o zastosowaniu zalecanych środków zaradczych wyłącznie w oparciu o racjonalne myślenie. Jak dotychczas nie poświęcano wiele uwagi odwoływaniu się do emocji w komunikacji podczas epidemii. Mogą w tym pomóc modele behawioralne. Istnieje zapotrzebowania na jasne i spójne wskazówki behawioralne, aby różne władze nie zalecały odmiennych odpowiedzi behawioralnych w sytuacjach pandemii.

Przegląd literaturowy postrzegania zagrożenia podczas pandemii A H1N1 wykazał, że ewoluuje ono w czasie i różni się regionalnie. Ważne jest więc monitorowanie postrzegania zagrożenia i odpowiednie dostosowywanie komunikacji.

Specjaliści służby zdrowia powinni promować szczepienia przeciw grypie, lecz wielu z nich nie jest zaszczepionych. Popyt na te szczepionki można zwiększyć poprzez kształcenie tych osób w zakresie odpowiedzialności, zwiększenie dostępu do szczepień, używanie kar lub nagród, lub wzorce osobowe.

Grupy poddane szczepieniu mają odmienne potrzeby informacji, dostępu i wsparcia. Politycy nie powinni czekać z rozpoczęciem komunikacji z nimi na następny wybuch epidemii, lecz komunikować się regularnie, aby zbudować więzi i zaufanie, oraz przygotować plany komunikacji na wypadek wybuchu pandemii.

Bazując na tych odkryciach zespół E-com przygotował zestaw narzędzi internetowych dla specjalistów od spraw zdrowia publicznego, takie jak narzędzia do oceny gotowości, do określania zapotrzebowania na szczepionki oraz oceny postrzegania zagrożenia przez społeczeństwo. Stworzono również poster informacyjno-graficzny "Wycieczka do krainy pandemii grypy" oraz prototypową aplikację na smartfona. Narzędzia te mogą zwiększyć możliwości komunikacji w razie następnej pandemii.