Uruchomiony w maju 2019 r. projekt E-SHAPE to pierwsza tego typu inicjatywa łącząca zasoby zgromadzone podczas kilkudziesięciu lat prowadzenia obserwacji Ziemi w ramach programów finansowanych ze środków publicznych oraz możliwości szybko rozwijającej się technologii usług w chmurze. Takie połączenie pozwoli zwiększyć potencjał Europy w zakresie jej wkładu w rozwój Globalnej Sieci Systemów Obserwacji Ziemi.
Celem projektu E-SHAPE jest prowadzenie skoordynowanych działań na dużą skalę ukierunkowanych na tworzenie usług operacyjnych z zakresu obserwacji Ziemi przez europejskich naukowców. Projekt realizuje konsorcjum wielu partnerów, a jego głównym założeniem jest rezygnacja z podejścia opartego na danych na rzecz opracowywania usług wspólnie z użytkownikami i w odpowiedzi na ich potrzeby. Opierając się na danych z programu Copernicus oraz istniejącej europejskiej infrastrukturze, a także stawiając na zwiększanie wykorzystania danych z obserwacji Ziemi przez użytkowników, uczestnicy projektu E-SHAPE (EuroGEOSS Showcases: Applications Powered by Europe) mają nadzieję osiągnąć sukces i rozpowszechnić stosowanie usług przez szerokie grono zainteresowanych stron. Dodatkowo realizacja projektu E-SHAPE znacznie przyczyni się do osiągnięcia celów inicjatywy EuroGEO, czyli europejskiej sekcji Grupy ds. Obserwacji Ziemi (GEO) – międzynarodowej sieci powołanej w celu wdrożenia Globalnej Sieci Systemów Obserwacji Ziemi (GEOSS).
Kolejnym priorytetem projektu E-SHAPE jest wspieranie realizacji i wdrożenia 27 działań pilotażowych wykorzystujących technologię usług w chmurze, poświęconych siedmiu obszarom tematycznym, które są zgodne z celami zrównoważonego rozwoju, postanowieniami porozumienia paryskiego oraz założeniami ram z Sendai dotyczącymi ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych. Działania pilotażowe projektowane są w oparciu o istniejące europejskie centra danych z obserwacji Ziemi oraz przy udziale użytkowników końcowych.
Podczas czterech lat realizacji projektu E-SHAPE jego partnerzy będą opracowywać konkretne i praktyczne usługi z zakresu obserwacji Ziemi dla takich obszarów, jak bezpieczeństwo żywnościowe i zrównoważone rolnictwo, ochrona zdrowia (zwłaszcza monitorowanie zanieczyszczeń), energia odnawialna, monitorowanie ekosystemów, gospodarka wodna, odporność na klęski żywiołowe oraz monitorowanie klimatu.
Chociaż cele projektu wydają się być bardzo ambitne, a wręcz rewolucyjne, zespół projektu nie próżnuje i już ma na swoim koncie kilka sukcesów. W 2019 r. partnerzy zorganizowali szereg wydarzeń i ukierunkowanych działań, których celem było powiększenie społeczności E-SHAPE i zebranie informacji dla potrzeb inicjatywy EuroGEO.
Obecnie (czyli w 2020 r.) zespół pracuje nad udoskonaleniem rozwiązań opracowanych w ramach 27 działań pilotażowych, co poprawi ich zdolności w zakresie obsługi aktywnych użytkowników – obywateli, decydentów, przedstawicieli przemysłu i świata nauki – oraz umożliwi ich wykorzystywanie w ramach EuroGEO. Zespół uruchomił także Help Desk – dedykowane centrum pomocy, którego pracownicy podpowiadają najlepsze rozwiązania i dzielą się doświadczeniami w zakresie m.in. współtworzenia, wdrażania i przydatności usług z zakresu obserwacji Ziemi. Co więcej, konsorcjum projektu E-SHAPE jest otwarte na nawiązywanie współpracy z nowymi partnerami, którzy wniosą cenny wkład w jego realizację dzięki innowacyjnym pomysłom na nowe produkty z zakresu obserwacji Ziemi – w tym celu w dniu 8 czerwca 2020 r. na stronie projektu opublikowano specjalne zaproszenie dla zainteresowanych podmiotów.
Wśród pierwszych sukcesów projektu E-SHAPE warto wymienić system wczesnego ostrzegania o zagrożeniach dla lotnictwa ze strony popiołów wulkanicznych (oparty na obserwacjach aerozoli prowadzonych za pośrednictwem lidaru), który w maju 2019 r. został po raz pierwszy zastosowany do monitorowania prawdziwej erupcji wulkanu – wybuchu Etny. Dane z pomiarów potwierdziły przemieszczanie się popiołów z Sycylii w stronę greckiej wyspy Andikitira. System bazuje na zaawansowanych instrumentach rozmieszczonych na całym kontynencie, które dostarczają wiarygodnych informacji dla szerokiego zakresu rozdzielczości przestrzennych.
Budżet projektu E-SHAPE, którego zakończenie planowane jest na 2023 r., wynosi około 15 milionów euro, przy czym środki te zostały pozyskane bezpośrednio z programu „Horyzont 2020”.
Więcej informacji na temat projektu E-SHAPE można uzyskać na stronie projektu.