Trudno wyobrazić sobie Saturna bez pierścieni, ale jak się okazuje, ten najbardziej rozległy system pierścieni planetarnych w Układzie Słonecznym pojawił się wokół planety dopiero stosunkowo niedawno.
Wyniki badań opublikowane na łamach czasopisma
„Science” potwierdzają że pierścienie liczą mniej niż 100 milionów lat a ich faktyczny wiek może wynosić zaledwie 10 milionów lat co oznacza że mogą być młodsze niż dinozaury.
Odkrycia dokonała zbudowana przez NASA sonda Cassini w ramach wspólnej amerykańsko-europejskiej misji. Sonda krążyła wokół Saturna przez ponad 10 lat, po czym pod koniec 2017 roku weszła w atmosferę planety. Zanim nastąpiło zniszczenie sondy, maszynie udało się przesłać na Ziemię dane dotyczące atmosfery i pierścieni Saturna.
Sondę wyposażono w instrumenty które pozwoliły na precyzyjne pomiary ilości materiału w pierścieniach planety na podstawie których naukowcy ostatecznie ustalili ich dokładną masę. Dzięki temu zespół był w stanie obliczyć także ich wiek. W tym celu porównano masę pierścieni z masą jasnych widzialnych elementów. „Poprzednie szacunki dotyczące wieku pierścieni Saturna wymagały dużej ilości modelowania i cechowały się dużo większą niepewnością. Obecnie dysponujemy danymi z bezpośrednich pomiarów które pozwalają nam na dokładne określenie ram czasowych powstania pierścieni” powiedział w wywiadzie dla
BBC główny badacz Luciano Iess z Uniwersytetu „La Sapienza” w Rzymie.
Majestatyczne pierścienie Saturna nie towarzyszą mu od zawsze
Wiek pierścieni Saturna jest od wielu lat przedmiotem gorących dyskusji wśród przedstawicieli społeczności naukowej. Niektórzy wierzą, że powstały razem z gazowym gigantem. Jednak według danych z sondy Cassini pierścienie wciąż składają się głównie z cząstek lodu, co pozwala wysnuć wniosek, że są stosunkowo młode. Jeśli Saturn powstał około 4,5 miliarda lat temu, nowe odkrycie udowadnia, że jego pierścienie otaczały planetę przez zaledwie 1 % czasu jej istnienia.. Zespół ustalił także, że masa skalistego jądra planety wynosi od 15 do 18 mas Ziemi.
„Przeprowadzenie tych pomiarów było możliwe tylko dzięki temu że w ostatnich godzinach swojej misji sonda Cassini zbliżyła się do powierzchni na bardzo niewielką odległość” stwierdził Burkhard Militzer autor badania i profesor nauk o Ziemi i planetologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley w swojej wypowiedzi dla
CNN. „To był klasyczny i zarazem spektakularny sposób zakończenia misji”.
Aby uzyskać właściwe pomiary, naukowcy musieli najpierw wyjaśnić obecność głębokich przepływów w atmosferze Saturna, przypominających olbrzymie chmury o głębokości wynoszącej prawie 10000 km. Obliczono również, że powierzchniowa warstwa chmur znajdujących się na równiku Saturna obraca się o 4 % szybciej niż wspomniana głęboka warstwa. „Zaobserwowanie głęboko wirujących warstw jest zaskakującym odkryciem dostarczającym informacji o wewnętrznej strukturze planety”, wyjaśnia Linda Spilker z Jet Propulsion Laboratory w NASA. „Pytanie brzmi, co powoduje, że warstwy atmosfery obracające się szybciej sięgają tak olbrzymich głębokości oraz co nowe informacje mówią nam o wnętrzu Saturna”.
Czy czas pierścieni Saturna dobiega końca?
Fakt że pierścienie nie zawsze otaczały planetę wskazuje na to że nie powinniśmy brać niczego za pewnik. Niedawne badania NASA wykazały że dotyczy to także zjawiskowych pierścieni Saturna. Jak można przeczytać w
komunikacie prasowym opublikowanym przez agencję kosmiczną pierścienie Saturna znikają szybciej niż wcześniej przypuszczano a za mniej więcej 300 milionów lat znikną na zawsze. Jak widać nic nie trwa wiecznie.
poleca:
