Wyznaczanie trendów w nauce: Historyczne lądowanie chińskiego pojazdu kosmicznego na niewidocznej stronie Księżyca

3 stycznia o godzinie 10:26 czasu pekińskiego (02:26 czasu uniwersalnego) chińska agencja prasowa Xinhua poinformowała że „sonda Chang''e-4 dotarła na powierzchnię po niewidocznej stronie Księżyca (…) stając się tym samym pierwszym statkiem kosmicznym któremu udało się dokonać miękkiego lądowania na tej niezbadanej niewidocznej z Ziemi półkuli”. Jak podała Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna (CNSA) bezzałogowa sonda wylądowała na z góry wyznaczonym obszarze.

Mały krok dla Chin oznacza wielki skok dla badań kosmicznych

Po raz pierwszy Chiny „spróbowały dokonać czegoś czego wcześniej nie podejmowały się inne kosmiczne mocarstwa” powiedział w wywiadzie dla BBC Ye Quanzhi astronom z California Institute of Technology. CNSA i chińskie media państwowe jednogłośnie okrzyknęły misję ważnym kamieniem milowym w eksploracji kosmosu i mają ku temu wszelkie podstawy. Wszystkie dotychczasowe misje księżycowe docierały na powierzchnię Księżyca którą widać z Ziemi. Zatem wyczyn Chang’e-4 zapisał się jako pierwszy w historii przypadek udanego lądowania statku kosmicznego na powierzchni niezbadanej półkuli Księżyca która zawsze pozostaje odwrócona od Ziemi. Konkurencyjna agencja NASA złożyła stronie chińskiej należne jej wyrazy uznania. „Gratulacje dla chińskiego zespołu Chang’e-4 za udane lądowanie na niewidocznej stronie Księżyca. Jest to pionierskie i jakże imponujące osiągnięcie!” napisał na Twitterze szef NASA Jim Brindestine.

Zadaniem sondy Chang’e-4 jest eksploracja krateru Von Kármán położonego w basenie Bieguna Południowego – Aitken. W wypowiedzi dla BBC Andrew Coates, profesor fizyki w Mullard Space Science Laboratory na University College London, powiedział: „Ten potężny twór o średnicy ponad 2 500 km […] i głębokości 13 km jest jednym z największych basenów uderzeniowych w Układzie Słonecznym, a także największym, najgłębszym i najstarszym kraterem na Księżycu”. Jest to idealne miejsce do badania księżycowego środowiska, jak również obserwacji rozbłysków słonecznych oraz odkrywania dalekich zakątków wszechświata.

Sonda Chang’e-4 przywiozła ze sobą instrumenty, których zadaniem ma być dokonanie charakterystyki geologii tego obszaru, a także przeprowadzenie eksperymentów biologicznych. Na jej pokładzie znalazła się kamera panoramiczna, radar do sondowania gruntu pod powierzchnią Księżyca i spektrometr obrazujący, służący do identyfikacji minerałów. Ponadto podjęta zostanie próba stworzenia minibiosfery w celu zbadania, czy rośliny mogą rosnąć w warunkach niskiej grawitacji. W związku z tym sonda została zaopatrzona w pojemnik z żywymi organizmami sześciu gatunków: bawełną, rzepakiem, ziemniakiem, rzodkiewnikiem (roślina kwitnąca), muszką owocową i drożdżami. Możliwe, że rzodkiewnik wypuści swój pierwszy kwiat właśnie na Księżycu.

Pierwsze zdjęcia dokumentują nowy rozdział eksploracji Księżyca

W skład sondy wchodzi lądownik i zrobotyzowany łazik. Łazik odłączył się od lądownika kilka godzin po wylądowaniu na powierzchni Księżyca i rozpoczął swoją misję. Agencja Xinhua donosi że sonda Chang’e-4 przesłała już na Ziemię pierwsze w historii zdjęcie przedstawiające powierzchnię odwrotnej strony Księżyca z bliskiej odległości.

Największym wyzwaniem dla tego typu misji jest komunikacja: ze względu na to, że z obszaru, na którym wylądował Chang’e-4, nie widać Ziemi, bezpośrednia komunikacja z kontrolą naziemną jest niemożliwa. Chińczykom udało się przezwyciężyć tę barierę poprzez wysłanie w 2018 r. na orbitę Księżyca specjalnego satelity, który ma przekazywać dane z sondy Chang’e-4 na Ziemię.

W komunikacie prasowym wydanym przez agencję CNSA czytamy że misja otworzy przed „naukowcami szersze możliwości eksploracji wszechświata” a „jedynie badania prowadzone na miejscu mogą ujawnić sekrety” jakie kryje ta niewidoczna z Ziemi półkula Księżyca.