Pierwsze sygnały wskazujące na to, że z płazami dzieje się coś złego, pojawiły się kilkadziesiąt lat temu, gdy liczebność populacji żab, ropuch i salamander w Australii, Kostaryce i Ekwadorze zaczęła w tajemniczy sposób spadać. W latach 90. ubiegłego wieku naukowcy obserwowali wymieranie płazów już na całym świecie. Powodem był grzyb, który atakuje skórę płazów i „zjada” je żywcem.
Najbardziej destrukcyjna choroba dzikich zwierząt w historii
A jak sytuacja wygląda dzisiaj? Udokumentowane dowody pokazują zasięg choroby i jej destrukcyjny wpływ na środowisko. Na łamach czasopisma
„Science” naukowcy alarmują że w okresie ostatnich 50 lat choroba grzybicza zwana chytridiomikozą doprowadziła do dramatycznego spadku liczebności populacji co najmniej 501 gatunków płazów i do całkowitego wymarcia 90 z nich.
„Silnie zakaźne choroby dzikich zwierząt takie jak chytridiomikoza przyczyniają się do szóstego masowego wymierania gatunków na Ziemi” powiedział główny autor badania dr Ben Scheele z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego w Canberrze w wywiadzie dla
BBC. „Straciliśmy naprawdę niesamowite gatunki”.
Głównymi czynnikami, które powodują rozprzestrzenianie się chytridiomikozy i przyczyniają się do rozwoju tej światowej pandemii, są globalizacja i handel dzikimi zwierzętami. „Ludzie coraz częściej transportują rośliny i zwierzęta na cały świat, w ten sposób wprowadzając patogeny na nowe obszary”, dodaje dr Scheele.
Chytridiomikoza przyczyną największej utraty różnorodności biologicznej
Według artykułu 501 gatunków to 65 % wszystkich znanych gatunków – ponad dwa razy więcej od wcześniejszych szacunków. Spośród tych 501 gatunków populacja 124 zmniejszyła się o ponad 90 % i może nigdy się nie odbudować. “Wyniki są naprawdę zaskakujące” skomentował dr Scheele w wypowiedzi dla brytyjskiej gazety
„The Guardian”. „Od prawie dwóch dekad wiedzieliśmy że chytridiomikoza jest naprawdę szkodliwa ale celem naszej pracy było zbadanie i dokładne oszacowanie jej skutków”. Ale są też pozytywne wiadomości: zaobserwowano że powoli zwiększa się populacja niektórych gatunków. Około 12 % z 501 gatunków zaczęło się odradzać w niektórych miejscach.
Z inicjatywy Australijskiego Uniwersytetu Narodowego około 40 ekspertów od płazów i chorób dzikich zwierząt z całego świata pracowało nad oszacowaniem liczby gatunków płazów, które dotknęła chytridiomikoza, analizując opublikowane raporty, dane z badań i zbiory muzealne. Okazało się, że choroba rozprzestrzeniła się na ponad 60 krajów, z czego największe straty spowodowała w Australii, Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej ze względu na bogactwo żyjących tam gatunków żab i idealne warunki do rozwoju choroby. Dla wielu gatunków płazów chytridiomikoza jest główną przyczyną wymierania populacji, ale dla innych oznacza zagrożenie wyginięciem ze względu na współdziałanie wielu czynników: choroby, utraty siedlisk, zmiany klimatu i zagrożenia ze strony gatunków inwazyjnych. Międzynarodowy zespół naukowców wykazał także, że w ciągu kolejnych 10–20 lat wiele gatunków będzie nadal zagrożonych wyginięciem z powodu ciągłego zmniejszania się liczebności populacji spowodowanego chytridiomikozą.
Co można zrobić, by zapobiec rozprzestrzenianiu się chytridiomikozy i innych patogenów? Naukowcy zalecają pilne wprowadzenie na całym świecie skuteczniejszych przepisów związanych z bezpieczeństwem biologicznym i handlem dzikimi zwierzętami. „Działania związane z zapewnianiem bezpieczeństwa biologicznego są zazwyczaj podejmowane w celu ochrony zdrowia ludzkiego i rolnictwa”, mówi dr Scheele. „Musimy rozszerzyć ich zakres w taki sposób, aby obejmowały także środowisko i zagrożenia dla flory i fauny”.
poleca:
