Wyznaczanie trendów w nauce: W Chinach odkryto nowy gatunek latającego dinozaura

Nowe badanie, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie „Nature”, pomaga zrozumieć drogę ewolucji, która umożliwiła wykształcenie się ptaków z dinozaurów. Wiek skamieniałości nowego gatunku nazwanego Ambopteryx longibrachium szacuje się na 163 miliony lat. Dinozaur miał skrzydła przypominające te należące do dzisiejszych nietoperzy zamiast skrzydeł pokrytych piórami, dzięki którym ptaki mogą latać. To odkrycie podważa teorię, według której to właśnie opierzone skrzydła umożliwiały niektórym dinozaurom lot ślizgowy.

Od dinozaurów do ptaków

Naukowcy szacują, że Ambopteryx mierzył 32 cm długości i ważył około 306 gramów. Nie jest to pierwszy gatunek ze skrzydłami pokrytymi błoną lotną: w 2015 roku opisano podobnego dinozaura nazwanego Yi qi, który żył 2–3 miliony lat później niż Ambopteryx. Yi qi znaleziono 80 kilometrów od miejsca, w którym dokonano nowego odkrycia. Oba gatunki należą do małej rodziny dinozaurów – skansoriopteryksów, których skamieniałości są jednymi z najstarszych odkrytych szczątków dinozaurów wspinających się na drzewa z bardzo długimi kończynami przednimi i palcami. Naukowcy uważają, że Ambopteryx prowadził nadrzewny tryb życia. Z kolei kości znalezione w jego żołądku pozwalają przypuszczać, że prawdopodobnie polował na inne zwierzęta.

„Zupełnie nie przypominał ptaka. Nie przypominał też dinozaurów”, powiedział Min Wang, główny autor badania i paleontolog z Chińskiej Akademii Nauk, w wywiadzie dla CNN. „Niektórzy ludzie nie byli przekonani co do Yi qi. Tkanki miękkie przeważnie nie zachowują się w skamieniałościach”. W tym przypadku było inaczej: tkanki miękkie, odkryte w skamieniałościach nowego gatunku, dostarczają więcej dowodów na to, że mógł on być zdolny do lotu podobnego do nietoperzy. Ale ze względu na swoją drobną budowę Ambopteryx prawdopodobnie nie mógł machać skrzydłami i latać tak jak ptaki. „Stawiałbym raczej na lot ślizgowy. Najważniejszą cechą tego dinozaura jest to, że nie posiada on mostka, a tym samym mięśni umożliwiających poruszanie skrzydłami”.

Ogniwo pomiędzy dinozaurami a ptakami

Ambopteryx żył w okresie jurajskim na terytorium dzisiejszych północno-wschodnich Chin, czyli w tym samym czasie i miejscu, w którym żyły dinozaury z opierzonymi skrzydłami. Od ośmiu do dziesięciu gatunków dinozaurów żyjących w tamtym czasie miało skrzydła pokryte piórami, ale tylko u Ambopteryksa i Yi qi były one pokryte błoną. Te charakterystyczne skrzydła nie przetrwały jednak długo. „Wszystkie odkryte do tej pory skansoriopteryksy pochodzą z późnej jury – te wyjątkowe, błoniaste skrzydła nie przetrwały do kredy”, tłumaczy dr Wang. Późniejsze latające dinozaury miały skrzydła pokryte piórami. „Mam nadzieję, że uda nam się znaleźć więcej skamieniałości tych dinozaurów, żeby poszerzyć naszą wiedzę na temat ewolucji ptaków oraz ewolucji lotu u dinozaurów”.

„Odkrycie Ambopteryksa i Yi qi kompletnie zmienia nasze spojrzenie na rozwój umiejętności lotu”, powiedział dr Wang agencji Reuters. „Przez długi czas myśleliśmy, że pierzaste skrzydła były jedynym narządem pozwalającym na lot. ... Jednak nowe odkrycia wyraźnie pokazują, że niektóre dinozaury blisko spokrewnione z ptakami wykształciły skrzydła błoniaste. Jak widać, eksperymenty z lotem w procesie ewolucji dinozaurów w ptaki miały dużo szerszy zakres i były dużo bardziej zróżnicowane, niż wcześniej sądzono. Wszystkie dotychczasowe odkrycia to prawdopodobnie tylko wierzchołek góry lodowej”.