Wyznaczanie trendów w nauce: Globalne ocieplenie na celowniku specjalnego raportu ONZ

W dniu 8 sierpnia Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) przy ONZ opublikował raport, w którym opisał błędne koło zmiany klimatu i degradacji gleb. Ludzie zniszczyli prawie jedną czwartą powierzchni Ziemi niepokrytej lodem. Jeśli globalne ocieplenie ma pozostać na poziomie znacznie niższym niż 2 °C, a nawet 1,5 °C, musimy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych.

IPCC opiera swoje raporty na analizie aktualnego stanu wiedzy naukowej dotyczącej zmian klimatu, ich skutków, możliwych przyszłych zagrożeń z nimi związanych i potencjalnych działań, jakie można podjąć, by z nimi walczyć. W opracowaniu tego dokumentu wzięło udział 107 ekspertów z 52 krajów. Raport jest efektem pracy trzech grup roboczych oraz grupy zadaniowej ds. krajowych bilansów emisji gazów cieplarnianych (ang. Task Force on National Greenhouse Gas Inventories).

Jeszcze jest nadzieja: lepsze gospodarowanie gruntami dla ochrony ludzi i klimatu

Aby powstrzymać kryzys klimatyczny, musimy zacząć działać już teraz. Konieczna jest zmiana sposobu gospodarowania gruntami i produkcji żywności, musimy też jeść mniej mięsa. Kilku członków międzynarodowej grupy naukowców podzieliło się swoimi uwagami w komunikacie prasowym IPCC opublikowanym wraz z raportem.

„Grunty odgrywają istotną rolę w systemie klimatycznym”, powiedział Jim Skea, współprzewodniczący III grupy roboczej IPCC. „Rolnictwo, leśnictwo i inne sposoby użytkowania gruntów odpowiadają za 23 % emisji gazów cieplarnianych związanych z działalnością człowieka. Jednocześnie naturalne procesy zachodzące w glebie pochłaniają prawie jedną trzecią dwutlenku węgla emitowanego w wyniku spalania paliw kopalnych i innych procesów przemysłowych”.

„Te grunty, które już użytkujemy, mogłyby wyżywić ludzkość w zmieniającym się klimacie i dostarczać biomasy jako źródła energii odnawialnej, ale żeby to osiągnąć, niezbędne są szybkie i szeroko zakrojone działania w wielu obszarach”, zauważył Hans-Otto Pörtner, przewodniczący II grupy roboczej IPCC.

W efekcie degradacji gleby stają się mniej produktywne, co z kolei ogranicza możliwości uprawy różnych roślin i zmniejsza zdolność gleby do pochłaniania dwutlenku węgla. „Nasze wybory związane ze zrównoważoną gospodarką gruntami mogą nam pomóc ograniczyć, a w niektórych przypadkach nawet odwrócić, te niekorzystne skutki”, wyjaśnił Kiyoto Tanabe, współprzewodniczący grupy zadaniowej ds. krajowych bilansów emisji gazów cieplarnianych.

„W przyszłości zmiany klimatu będą w coraz większym stopniu wpływały na bezpieczeństwo żywnościowe, co będzie objawiać się spadkiem plonów – zwłaszcza w strefie tropikalnej – wzrostem cen, niższą jakością składników odżywczych oraz zakłóceniami w łańcuchach dostaw”, dodał Priyadarshi Shukla, współprzewodniczący III grupy roboczej IPCC.

„Niektóre wybory żywieniowe wymagają użycia większej ilości gruntów i wody i prowadzą do większych emisji gazów cieplarnianych niż inne”, powiedziała Debra Roberts, współprzewodnicząca II grupy roboczej IPCC. „Duże możliwości w zakresie przystosowania się do zmian klimatu i ich ograniczania leżą w promowaniu zbilansowanej diety opartej na żywności pochodzenia roślinnego, np. zbożach, roślinach strączkowych, warzywach i owocach, oraz żywności pochodzenia zwierzęcego produkowanej w sposób zrównoważony i o niskim śladzie węglowym”.

„Ważne jest wprowadzanie regulacji wspierających zrównoważone gospodarowanie gruntami, zapewniających dostawy żywności do słabszych grup społecznych oraz prowadzących do zatrzymywania węgla w glebie przy jednoczesnym ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych”, skomentował Eduardo Calvo, współprzewodniczący grupy zadaniowej ds. krajowych bilansów emisji gazów cieplarnianych.

„Korzystamy z technologii i dobrych praktyk, ale musimy je rozpowszechniać i wykorzystywać w innych odpowiednich miejscach, w których nie są obecnie wykorzystywane”, powiedział Panmao Zhai, współprzewodniczący I grupy roboczej IPCC. „Bardziej zrównoważone użytkowanie gruntów, ograniczanie nadmiernej konsumpcji i marnotrawienia żywności, zaprzestanie wyrębu i spalania lasów, zapobieganie nadmiernemu pozyskiwaniu drewna opałowego oraz ograniczanie emisji gazów cieplarnianych – tu jest prawdziwy potencjał. Dzięki temu będziemy mogli łatwiej rozwiązywać problemy dotyczące gruntów i gleb związane ze zmianą klimatu”.

Raport nie zawiera samych przygnębiających faktów. Ludzie na całym świecie mają ogromną szansę naprawić szkody w środowisku, sadząc drzewa na gruntach rolnych, lepiej gospodarując gruntami i walcząc z marnotrawstwem żywności. Te skuteczne rozwiązania pozwolą zwiększyć wydajność gruntów i ograniczyć emisje gazów cieplarnianych.