Jak na przestrzeni lat ludzie wpływali na rozwój koni?

Rzadko zastanawiamy się nad tym, jak ogromne znaczenie miał skromny koń w historii całej ludzkości. Tysiące lat temu ludzie udomowili konie i w ten sposób zrewolucjonizowali sposób, w jaki podróżowali i handlowali, a także sposób, w jaki prowadzili wojny z innymi narodami. Poprzez takie działania przyspieszyli również geograficzną ekspansję języków. Konie w znaczący sposób zmieniły naszą historię, ale jaki wpływ mieliśmy my na naszych czworonożnych przyjaciół?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, naukowcy opracowali niedawno genetyczną historię konia domowego, która ma 5 000 lat. Ich celem było zrozumienie, w jaki sposób na przestrzeni wieków ludzie zmieniali konie, aby spełniały one ich potrzeby. W czasie swojej pracy naukowcy odkryli, że wynikiem działań ludzi był istotny spadek różnorodności genetycznej koni. Ich badania, przeprowadzone dzięki częściowemu wsparciu ze współfinansowanego ze środków UE projektu SYNTHESYS PLUS, to pierwsza podjęta kiedykolwiek próba zastosowania technologii sekwencjonowania DNA na organizmie innym, niż organizm człowieka na tak dużą skalę.

Więcej odkrytych linii

Wyniki badań wskazują na dużo bardziej skomplikowaną historię genetyczną, niż wcześniej sądzono. Oprócz dwóch znanych obecnie linii genetycznych koni – konia domowego i konia Przewalskiego – naukowcy odkryli istnienie dwóch dodatkowych, dzisiaj już wymarłych linii, które występowały na Półwyspie Iberyjskim i na Syberii około 5 000 lat temu. Konie te miały jednak ograniczony wkład genetyczny, jeśli chodzi o współczesnego konia. „Są one dla koni tym, czym Neandertalczycy dla współczesnego człowieka”, mówi prof. Ludovic Orlando z Uniwersytetu Kopenhaskiego, partnera projektu, w informacji prasowej opublikowanej na portalu EurekAlert!

Perskie wpływy i szybkość

W azjatyckich i europejskich genomach koni żyjących od VII do IX wieku odkryto znacznie większe pokrewieństwo z sasanidzkim koniem perskim. Konie, które powszechnie występowały w Europie przed tym okresem, żyją obecnie jedynie w niektórych częściach Islandii, podczas gdy współczesne konie są dużo bardziej podobne do sasanidzkich koni perskich. Oznacza to, że wojny bizantyńsko-sasanidzkie i wczesne islamskie podboje miały najprawdopodobniej istotny wpływ na hodowlę koni. „Był to moment w historii, który zmienił konie w całej Europie”, wyjaśnia prof. Ludovic Orlando. „Gdy przyjrzymy się koniom, które nazywamy obecnie końmi arabskimi, zauważymy, że mają one nieco inny wygląd. Wiemy też, jak popularna była taka sylwetka na przestrzeni wieków, także jeśli chodzi o konie wyścigowe”.

Geny kojarzone z elitarnymi wyścigami i szybkością stały się popularne dopiero w ostatnim tysiącleciu, prowadząc do znaczących zmian konia domowego. Jednakże, największy spadek w różnorodności genetycznej miał miejsce w ostatnich 200 latach, jako wynik nowoczesnych technik hodowlanych. „Obraz konia, jaki mamy obecnie, a obraz konia sprzed tysiąca lub dwóch tysięcy lat, bardzo się od siebie różnią”, mówi prof. Orlando. „Niektóre cechy koni, które są nam najlepiej znane, to tak naprawdę nowoczesny wynalazek. W ciągu ostatnich kilkuset lat wpłynęliśmy na genom konia w dużo większym stopniu, niż przez poprzednie 4 000 lat udomowienia”, dodaje profesor.

Projekt SYNTHESYS PLUS (Synthesis of systematic resources) to czwarta iteracja programu SYNTHESYS. Łączy on europejskie oddziały międzynarodowych organizacji zajmujących się naukami przyrodniczymi i ich obszerne kolekcje w celu zintegrowania i umiędzynarodowienia wysiłków mających za zadanie odpowiedź na fundamentalne naukowe pytania dotyczące procesów ekologicznych, ewolucyjnych i geologicznych.

Więcej informacji:
strona projektu SYNTHESYS PLUS