WYZNACZANIE TRENDÓW W NAUCE: Prehistoryczne wojowniczki? Tak, kobiety też polowały na grubą zwierzynę!

Ukuty w ubiegłym wieku i wciąż dominujący pogląd na temat prehistorycznych społeczeństw zakłada, że mężczyźni pełnili w nich rolę myśliwych, a kobiety zajmowały się obozowiskiem i zbieractwem. Ta powszechnie przyjęta hipoteza została niedawno podważona przez archeologów, którzy odkryli szczątki kobiety-łowczyni.Jak pokazują wyniki niedawnych badań archeologicznych, opublikowane w czasopiśmie „Science Advances”, nawet połowa kobiet w społecznościach zamieszkujących niegdyś obie Ameryki zajmowała się polowaniem na większą zwierzynę. „Odkrycia archeologiczne oraz wyniki analizy wczesnych praktyk związanych z pochówkiem obalają powszechnie przyjętą hipotezę o »mężczyznach-łowcach«”, stwierdził główny autor badania Randy Haas, adiunkt w dziedzinie antropologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis, w komunikacie prasowym zamieszczonym na stronie internetowej uczelni. „Uważamy, że te odkrycia są obecnie szczególnie istotne, biorąc pod uwagę współczesną debatę na temat kwestii podziału pracy czy nierówności ze względu na płeć”. Badacz dodaje: „Praktyki dotyczące pracy obserwowane we współczesnych społeczeństwach łowiecko-zbierackich są mocno uzależnione od płci, co może prowadzić do przekonania, że nierówności płciowe w takich obszarach jak wynagrodzenie czy zajmowane stanowisko są w pewien sposób naturalne. Jednak teraz stało się jasne, że podział pracy wśród najdawniejszych społeczeństw łowiecko-zbierackich wyglądał zupełnie inaczej – prawdopodobnie był bardziej sprawiedliwy”.

„Potrzebowaliśmy mocnych argumentów, aby stwierdzić, że znaleziska archeologiczne wskazują na rzeczywiste praktyki łowieckie kobiet”, podkreślił prof. Haas w wywiadzie dla CNN. „W historycznych i współczesnych plemionach łowców-zbieraczy myśliwymi są niemal wyłącznie mężczyźni, a zbieraczami – kobiety. Z tego względu – i prawdopodobnie z powodu seksistowskich założeń dotyczących podziału pracy w zachodnim świecie – znaleziska archeologiczne szczątków kobiet, którym towarzyszą narzędzia łowieckie, po prostu nie wpisują się w powszechnie przyjętą narrację”.W 2018 roku, podczas wykopalisk prowadzonych na miejscu pochówku w peruwiańskich Andach, prof. Haas i jego zespół odkryli szczątki młodej kobiety datowane na około 9 000 lat. Jako że w pobliżu ciała znajdował się zestaw narzędzi łowieckich, badacz automatycznie założył, że grób należał do mężczyzny. Jednak analiza kości i białka znalezionego na zębach wykazała, że była to kobieta, która w momencie śmierci miała prawdopodobnie 17–19 lat.

Szkielet nastolatki był jednym z sześciu ciał znalezionych w pięciu grobach w obrębie badanego miejsca pochówku. Znalezione nieopodal kamienne narzędzia sugerują, że prehistoryczna łowczyni do polowania używała dzidy. Wśród należących do niej akcesoriów myśliwskich znaleziono kamienne ostrza przeznaczone do zabijania dużych zwierząt, ciężkie kamienne narzędzia do skórowania i łamania kości, a także zestaw do mizdrowania, garbowania i konserwacji skór. Podczas wykopalisk wydobyto łącznie ponad 20 000 artefaktów.

Chcąc ustalić, czy odkrycie to stanowi jedyny taki przypadek, prof. Haas dodatkowo zbadał 429 szkieletów w 107 innych miejscach pochówku na terenie Ameryki Północnej i Południowej z okresu od 8 000 do 14 000 lat temu. Spośród 27 ciał, przy których znaleziono narzędzia łowieckie, 11 stanowiło szkielety kobiet. Na tej podstawie uczeni szacują, że w badanym okresie od 30 do 50 % łowców było płci żeńskiej.

Ich zdaniem zbadanie większej liczby miejsc pochówku na innych terenach może się okazać kluczowe dla zrozumienia, jak przebiegał rozwój norm dotyczących podziału pracy wśród społeczeństw łowiecko-zbierackich. „Nasze ustalenia skłoniły mnie do ponownego przemyślenia najbardziej podstawowej struktury organizacyjnej starożytnych grup łowców-zbieraczy, jak również społeczności ludzkich w bardziej ogólnym ujęciu”, zaznaczył prof Haas, podsumowując wynik badania w wywiadzie dla CNN.