Naukowcy sprawdzili, czy rozmowy wideo sprawdzają się gorzej z punktu widzenia generowania kreatywnych pomysłów niż spotkania twarzą w twarz.
Podczas globalnej pandemii fizyczne spotkania z konieczności musiały ustąpić miejsca wideokonferencjom. Nawet pomimo tego, że powrót do biur jest już możliwy, firmy na całym świecie nie rezygnują z modelu pracy z dowolnego miejsca. Pracodawcy również korzystają z tej swobody. Niektórzy zadają sobie jednak pytanie, czy uzależnienie od komunikacji przez internet nie wpływa negatywnie na produktywność?
Badanie, którego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „Nature” wskazuje, że tak właśnie jest. Doświadczenia przeprowadzone z udziałem pracowników w kilku krajach wykazały, że spotkania organizowane na platformie Zoom mogą ograniczać ich zdolność do kreatywnego myślenia. W badaniach laboratoryjnych wzięło udział 602 ochotników, a 1490 pracowników dużej firmy telekomunikacyjnej przebadano w ich miejscach pracy w Europie, na Bliskim Wschodzie i w południowej Azji.Wyniki badań pokazują, że współpracownicy byli mniej skuteczni w generowaniu kreatywnych pomysłów, gdy komunikowali się za pośrednictwem połączeń wideo. Wirtualne spotkania nie utrudniały im jednak skupienia uwagi i podejmowania decyzji.
„Rozpoczęliśmy realizację naszego projektu (w 2016 roku), ponieważ z informacji przekazywanych przez przedstawicieli kadr kierowniczych i zarządów przedsiębiorstw wynikało, że innowacyjność pozostaje jednym z głównych problemów wynikających ze stosowania wideorozmów. Przyznam, że początkowo byłam nastawiona sceptycznie”, powiedziała w rozmowie z „CNN” główna autorka badania Melanie Brucks, adiunktka marketingu biznesowego na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. „Kiedy pracujemy nad innowacjami, musimy odejść od istniejących rozwiązań i wymyślać nowe pomysły, opierając się w dużej mierze na naszej wiedzy. Wymyślanie alternatywnych sposobów wykorzystania znanych przedmiotów wymaga wykorzystania tego samego procesu psychologicznego”.
Dr Brucks dodaje: „Skupienie wzroku na ekranie ogranicza zdolności poznawcze. Innymi słowy, podczas wideorozmów uczestnicy są bardziej skoncentrowani, co utrudnia szeroki, ekspansywny proces generowania pomysłów”.
W badaniu laboratoryjnym uczestnicy zostali losowo dobrani w pary i poproszeni o znalezienie kreatywnych zastosowań dla danego produktu. Losowo wyznaczono także, że będą współpracować twarzą w twarz lub zdalnie. Pary współpracujące za pośrednictwem sieci przedstawiły znacznie mniej pomysłów. W doświadczeniu terenowym pary uczestników były dobierane losowo, a następnie miały współpracować osobiście lub za pośrednictwem połączenia wideo. Celem zadania było przestawienie różnych pomysłów i wybór jednego z nich, który miał zostać zaprezentowany jako nowy produkt. Również w tym przypadku spotkania osobiste zaowocowały bardziej kreatywnymi koncepcjami. Mimo tego przy wyborze pomysłu, który miał zostać przedstawiony jako nowy i innowacyjny produkt, , zarówno pary współpracujące przy pomocy połączenia wideo, jak i spotykające się twarzą w twarz, osiągnęły porównywalną skuteczność.„Badanie terenowe pokazuje, że negatywny wpływ wideokonferencji na powstawanie nowych pomysłów nie ogranicza się do prostych zadań i może występować również w przypadku bardziej skomplikowanych i zaawansowanych technologicznie burz mózgów”, wyjaśnia dr Brucks. „Samo to, że udało nam się odtworzyć negatywny wpływ wideokonferencji na generowanie pomysłów w warunkach przeprowadzonego doświadczenia sugeruje, że zjawisko to prawdopodobnie nie zaniknie, gdy pracownicy lepiej poznają oprogramowanie takie jak Zoom lub zdobędą więcej doświadczenia w generowaniu pomysłów i współpracy ze swoimi zespołami”.
W rozmowie z dziennikarzami portalu „Scientific American” dr Brucks stwierdziła, że nie spodziewała się, że przeniesienie spotkań do przestrzeni wirtualnej utrudni kreatywne rozwiązywanie problemów. „W przeciwieństwie do innych form komunikacji wirtualnej, takich jak rozmowy telefoniczne czy poczta elektroniczna, wideokonferencje dość dobrze imitują doświadczenia interakcji osobistych, dlatego byłam zaskoczona, gdy stwierdziliśmy znaczące różnice w zakresie generowania pomysłów między interakcjami osobistymi a tymi zapośredniczonymi przez połączenie wideo”.
Tryb hybrydowy pracy pozostanie z nami na dłużej ponieważ przestała być wyłącznie miejscem, stając się przestrzenią. Teraz to do nas należy decyzja, które z zadań lepiej niż inne nadają się do realizacji przy użyciu komunikacji wirtualnej.