Badanie finansowane ze środków UE wykazało, że zdalne monitorowanie z wykorzystaniem satelitów i dronów może sprawić, że rozwiązania oparte na zasobach przyrody będą skuteczniej chronić społeczności przed destrukcyjnymi zagrożeniami naturalnymi.
Ochrona, odbudowa i zrównoważone zarządzanie ekosystemami naturalnymi i zmodyfikowanymi przez człowieka – to działania, które wchodzą w zakres rozwiązań opartych na zasobach przyrody (ang. nature-based solution, NBS). Takie rozwiązania stanowią istotny element globalnych działań na rzecz realizacji celów porozumienia paryskiego w zakresie walki ze zmianami klimatu. NBS obejmują działania w zgodzie z naturą pozwalające sprostać wyzwaniom społeczno-środowiskowym, takim jak zmiana klimatu, w sposób przynoszący korzyści zarówno ludziom, jak i środowisku.
Jak podaje Organizacja Narodów Zjednoczonych, badania wykazują, że NBS „mogą stanowić ponad jedną trzecią opłacalnych działań łagodzących skutki zmian klimatu, niezbędnych do ustabilizowania ocieplenia na poziomie poniżej 2 °C w okresie od chwili obecnej do 2030 roku”. W związku z tym priorytetowe znaczenie ma pełne wykorzystanie i upowszechnianie krajowych środków umożliwiających ograniczanie destrukcyjnych zagrożeń naturalnych. Potrzebna jest jednak solidna baza wiedzy dotycząca metod monitorowania NBS.
Aby ją stworzyć, międzynarodowy zespół naukowców dokonał systematycznego przeglądu podejść powszechnie stosowanych do monitorowania skuteczności i wpływu NBS w odniesieniu do niektórych zagrożeń naturalnych. Prace były prowadzone w ramach finansowanego ze środków UE projektu OPERANDUM, a naukowcy otrzymali dodatkowe wsparcie z finansowanego ze środków UE projektu RECONECT. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Earth-Science Reviews”.
Poddane przeglądowi metody obejmowały pomiary naziemne i obserwacje teledetekcyjne wykorzystywane do monitorowania skuteczności NBS w odniesieniu do pięciu zagrożeń: powodzi, susz, fal upałów, osunięć ziemi, wezbrań sztormowych i erozji wybrzeży. Zespół odkrył, że dzięki zdalnemu monitorowaniu za pomocą satelitów i dronów można znacznie zwiększyć potencjał NBS w zakresie ochrony społeczności przed katastrofalnymi zagrożeniami naturalnymi.Strukturalne środki ograniczające ryzyko, zwane inaczej szarą infrastrukturą, to projekty inżynieryjne, takie jak tamy i zapory przeciwpowodziowe zbudowane, by chronić ludzi, ich mienie i środowisko przed zagrożeniami naturalnymi. Budowle te, wzniesione przy użyciu trwałych materiałów, takich jak beton czy stal, są nie tylko kosztowne, ale także pozbawione elastyczności, trwałości i odporności niezbędnych w kontekście trwającej urbanizacji i zmian klimatycznych na świecie. Te niedostatki utorowały drogę NBS jako skuteczniejszym, bardziej opłacalnym i zrównoważonym środkom ograniczania zagrożeń naturalnych.
Jak podano w raporcie z badań, „rozwój technologii teledetekcji powietrznej i satelitarnej oznaczał postęp w systematycznym monitorowaniu wydajności NBS, a także zapewnił efektywny sposób na porównanie wdrożenia interwencji z użyciem NBS z jego brakiem w czasie i przestrzeni. Ulepszony pomiar skuteczności działania może ograniczyć pojawiające się niepewność i sceptycyzm dotyczące wyboru NBS zamiast sztucznych betonowych struktur, czyli szarej infrastruktury, poprzez rozwiązywanie kwestii związanych z niewystarczającą wydajnością”.
Prof. Prashant Kumar z Uniwersytetu w Surrey będącego partnerem projektu OPERANDUM, dodaje, że naukowcy przewidują znaczny wzrost zagrożeń naturalnych na skutek zmian klimatu. „Dlatego też nasze decyzje dotyczące sposobów zapobiegania im mają istotne znaczenie, a pośród zalet rozwiązań opartych na zasobach przyrody należy wymienić elastyczność i brak szkodliwości dla środowiska. Mam nadzieję, że niniejszy przegląd zapoczątkuje potrzebną dyskusję na temat tego, jak możemy rozwijać się jako społeczność naukowa i dopracowywać przyjęte metody pomiaru skuteczności rozwiązań opartych na zasobach przyrody”, mówi prof. Kumar w komunikacie prasowym opublikowanym w portalu „EurekAlert!”.
Naukowcy biorący udział w projekcie chcą, by przyszłe badania koncentrowały się na obsłudze oraz konserwacji urządzeń stosowanych w obserwatoriach naziemnych, powietrznych i kosmicznych. Projekt OPERANDUM (OPEn-air laboRAtories for Nature baseD solUtions to Manage environmental risks) zostanie zakończony w 2022 roku, a RECONECT (Regenerating ECOsystems with Nature-based solutions for hydro-meteorological risk rEduCTion) – w 2024 roku.
Więcej informacji: