Nie wszystko zależy od genetyki. Nowe badanie dostarcza informacji na temat czynników środowiskowych, na które wystawiani jesteśmy we wczesnych latach naszego życia, oraz ich wpływu na nasze zdrowie.
W jaki sposób środowisko, w którym przebywamy, wpływa na nasze zdrowie? Naukowcy wspierani przez finansowany ze środków UE projekt ATHLETE dostarczyli nowych informacji na temat czynników środowiskowych, na które wystawiani jesteśmy na wczesnym etapie życia, oraz ich wpływu na nasze zdrowie.
Korzystając z danych zebranych w ramach innego wspieranego przez UE projektu, HELIX, zespół badawczy połączył szeroki zakres czynników chemicznych, zewnętrznych, społecznych i stylu życia w ciąży i wczesnych latach życia z różnymi profilami molekularnymi w dzieciństwie. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie „Nature Communications”.
Jak zauważono w opracowaniu, nasz ekspozom – zbiór wszystkich czynników środowiskowych (niegenetycznych), na których działanie jesteśmy wystawiani w ciągu całego życia – odpowiada za 70–90 % ryzyka rozwinięcia się u nas choroby. „Wczesne lata życia są szczególnie ważnym okresem, ponieważ czynniki, na których działanie jesteśmy wystawiani w tych kluczowych dla rozwoju okresach, mogą mieć wyraźne skutki na poziomie molekularnym, które mogą nie być wykrywalne klinicznie aż do wieku dorosłego”, wyjaśnia pierwsza współautorka, profesor badawcza Martine Vrijheid, pełniąca rolę koordynatora projektów ATHLETE i HELIX w Barcelońskim Instytucie Zdrowia na Świecie (ISGlobal), Hiszpania, w artykule zamieszczonym na stronie internetowej instytutu.Na potrzeby badania zespół przeanalizował dane uzyskane od 1 301 par matek i dzieci uczestniczących w badaniu kohortowym HELIX w sześciu europejskich miastach we Francji, Grecji, Litwie, Norwegii, Hiszpanii i Zjednoczonym Królestwie. W ramach tych analiz naukowcy badali związki między ponad 100 czynnikami chemicznymi, zewnętrznymi, społecznymi i stylu życia w ciąży i gdy dzieci miały 6–11 lat z profilami molekularnymi u tychże dzieci. Profile obejmowały metylację DNA i transkrypcję genów we krwi, białek osocza oraz metabolitów w surowicy i moczu.
Naukowcom udało się zidentyfikować 1 170 powiązań – 249 w ciąży i 921 w dzieciństwie – które wskazują na potencjalne reakcje biologiczne i źródła narażenia. Narażenia w ciąży, takie jak palenie tytoniu przez matkę, wystawienie na działanie kadmu i molibdenu, były powiązane głównie ze zmianami metylacji DNA w dzieciństwie. Natomiast te w dzieciństwie były powiązane z sygnaturami na wszystkich poziomach molekularnych, a zwłaszcza z metabolitami w surowicy.
„Zidentyfikowaliśmy nowe multiomiczne powiązania narażenia w dzieciństwie ze śladowymi ilościami podstawowych pierwiastków, warunkami pogodowymi, jakością powietrza w pomieszczeniach oraz ftalanami i parabenami”, stwierdza w artykule pierwsza współautorka, adiunktka naukowa Léa Maitre, również z ISGlobal. „Wizualizując te powiązania w postaci sieci, możemy lepiej zrozumieć, czy dany profil molekularny jest powiązany z kilkoma czynnikami narażeniami, czy na odwrót, a tym samym zidentyfikować potencjalne ścieżki biologiczne”.
Dostępna na stronie HELIX systematyczna dokumentacja wszystkich powiązań między ekspozomem a profilami molekularnymi pomoże naukowcom zidentyfikować nowe biomarkery narażenia i wczesne skutki biologiczne w okresach o kluczowym znaczeniu dla rozwoju. „Dzięki bogatemu zbiorowi informacji na temat ekspozomu oraz informacji molekularnych dostępnemu w naszym katalogu zapewniamy społeczności naukowej cenne zasoby do poszukiwania biomarkerów narażenia, identyfikacji źródeł narażenia, poprawy zrozumienia mechanizmów chorobowych, a ostatecznie promowania polityk w zakresie zdrowia publicznego”, zauważa prof. Vrijheid.
Projekt HELIX (The Human Early-Life Exposome – novel tools for integrating early-life environmental exposures and child health across Europe) zakończył się w 2017 roku. 4-letni projekt ATHLETE (Advancing Tools for Human Early Lifecourse Exposome Research and Translation) kończy się w grudniu 2024 roku.
Więcej informacji:
poleca:
