Co nowego w projekcie EVO-NANO: Platforma SI zapewniająca dostosowaną do potrzeb terapię przeciwnowotworową

Na platformie obliczeniowej stworzonej w ramach finansowanego ze środków UE projektu EVO-NANO (Evolvable platform for programmable nanoparticle-based cancer therapies) wykorzystywany jest mechanizm uczenia maszynowego, który automatycznie optymalizuje strukturę projektowanych nanocząstek służących do leczenia przeciwnowotworowego. Nanocząstki mają duży potencjał w badaniach nad nowotworami, ponieważ sprawiają, że diagnoza jest dokładniejsza. Co więcej, można je wykorzystać do dostarczania leków do komórek nowotworowych.

„Symulacje umożliwiają nam bardzo szybkie testowanie wielu metod leczenia wielu różnych nowotworów”, mówi dr Igor Balaz z Uniwersytetu w Nowym Sadzie w Serbii, koordynator projektu. „W przeciwieństwie do innych rozwiązań wykorzystujących SI jesteśmy w stanie wyjaśnić, dlaczego widzimy dany efekt”.

Po początkowym etapie rozwoju zespół projektu EVO-NANO postawił sobie za cel standaryzację platformy. Pierwotnie była ona przeznaczona wyłącznie do badania wpływu nanocząstek, ale teraz można za jej pomocą symulować wpływ dowolnej cząsteczki chemicznej na guza. „To sprawia, że platforma jest bardziej wydajna i otwiera wiele możliwości dla zastosowań komercyjnych”, mówi dr Balaz. „Po długich rozmowach z kilkoma firmami farmaceutycznymi i szpitalami zdaliśmy sobie sprawę, że najlepszym rozwiązaniem jest skupienie się na wykorzystaniu naszej platformy do optymalizacji badań klinicznych”.

Końcowym celem jest wykorzystanie platformy w medycynie personalizowanej. Dr Balaz ma nadzieję na stworzenie platformy symulacyjnej dla lekarzy, na której wykorzystywane będą wysokiej jakości dowody, aby szybko i niezawodnie ocenić skuteczność leczenia farmakologicznego u poszczególnych pacjentów onkologicznych. Uczony wyjaśnia: „W rezultacie lekarze będą mogli wskazać nie tylko jaki lek może być odpowiedni dla danej grupy pacjentów, ale także dokładnie określić jaki lek, w jakim czasie, w jakiej sekwencji i w jakiej dawce będzie skutecznie działać na konkretnego chorego. Taka terapia będzie dokładnie dostosowana do każdego pacjenta”.

Finansowanie ze środków UE miało zasadnicze znaczenie dla stworzenia pierwotnej platformy, ale także dla przeprowadzenia szeroko zakrojonej, eksperymentalnej walidacji wyników symulacji. „Walidacja eksperymentalna rzeczywiście była dobrym punktem wyjścia do opracowania komercyjnego produktu”, podsumowuje dr Balaz. „Nie byłoby to możliwe bez wkładu UE”.

W ramach kontynuacji projektu EVO-NANO dr Balaz został członkiem konsorcjum przygotowującego wniosek na potrzeby instrumentu „Transformacja” Europejskiej Rady ds. Innowacji (ang. European Innovation Council, EIC), który ma na celu przenoszenie przełomowych technologii z laboratoriów na rynek. Badacze uczestniczyli w kilku organizowanych przez EIC szkoleniach i warsztatach, podczas których zgłębiali wiedzę o transferze technologii i przedsiębiorczości.