Jak chronić europejskie zbiorniki wodne

Dla Europy ochrona wód stanowi jeden z priorytetów strategicznych. Jednak niezbędne są nowe systemy oceny statusu ekologicznego akwenów. Projekt WISER (Water bodies in Europe: Integrative systems to assess ecological status and recovery), finansowany ze środków UE, powstał, aby znaleźć rozwiązanie tej palącej kwestii.

Naukowcy przeanalizowali istniejące dane obejmujące wszystkie kategorie wód ze 118 baz danych, zgromadzone w ramach wcześniejszych i realizowanych obecnie projektów. Zebrali także próbki z rzek, jezior i wód przybrzeżnych, aby ocenić wpływ restytucji i zarządzania na procesy odbudowy tych wód.

W oparciu o przegląd piśmiennictwa i analizę ponad 700 badań, opracowano modele pomagające zarządcom dorzeczy w szacowaniu skuteczności działań remediacyjnych i łagodzących. Jednym z celów projektu jest także przyczynienie się do identyfikacji środków, które są potencjalnie nieefektywne i rzadko okazują się skuteczne.

W ramach projektu stworzono, przetestowano i dokonano walidacji wskaźników biologicznych do oceny europejskich wód i przekazano je odpowiednim grupom eksperckim zaangażowanym we wdrażanie strategii morskiej UE.

Wspierano także tworzenie środków do zarządzania zlewniami. Przygotowano wytyczne dotyczące planowania środków naprawczych oraz założeń umożliwiających poprawę stanu ekologicznego, przy uwzględnieniu różnych scenariuszy zmiany klimatu. Działania te przeprowadzone w zlewniach będących przedmiotem studiów przypadku.

Projekt przyczynił się także do stworzenia projektów zarządzania i środków rewitalizacji dzięki zgromadzeniu dotyczących zwieńczonych sukcesem przykładów rewitalizacji. Opracowano modele i wykorzystano je do określenia wpływu środków rewitalizacyjnych na stan ekologiczny. Tam gdzie to możliwe, oceniono koszty zarządzania i rewitalizacji oraz ryzyko braku realizacji celów dotyczących rewitalizacji.

Informacje te wykorzystano do opracowania wytycznych dotyczących sposobu tworzenia strategii zarządzania najskuteczniej poprawiających stan ekologiczny. Uzyskano także informacje na temat czasu potrzebnego do poprawy stanu ekologicznego po wdrożeniu działań zarządczych lub rewitalizacyjnych.

Zespół projektu WISER osiągnął wiele praktycznych rezultatów, które mają zastosowanie do oceny akwenów i zarządzania dorzeczami. W przyszłości centralna baza danych projektu będzie bardzo cenna, zwłaszcza w odniesieniu do dalszych badań nad organizmami wodnymi i typami ekosystemów.