Europa obejmuje prowadzenie w budowaniu odporności miast

Do czasu zakończenia we wrześniu 2016 r. finansowanego ze środków UE pięcioletniego projektu TURAS, którego celem było przekształcanie miast w lepsze i zieleńsze miejsca do życia, wypracowane zostało całe mnóstwo wyników – część zaplanowanych, a część niezaplanowanych, niemniej przyjemnych niespodzianek.

W roku 2011 r. projekt zgromadził 32 organizacje z 13 krajów – instytucje akademickie, samorządy i MŚP – aby zająć się problemem zmiany klimatu i jej łagodzenia, przestudiować sposoby budowania zielonej infrastruktury i przeanalizować problematykę rozwoju miast. „W ramach projektu miały zostać opracowane mechanizmy i zestawy narzędzi do zmiany zachowania w celu budowania odporności” – zauważa jeden z koordynatorów projektu, dr Marcus Collier. „Wiele rozwiązań opracowano i przetestowano, a wszystkie one sprawią, że życie w mieście stanie się bardziej znośne, godziwe i zrównoważone”.

Zarządzanie ryzykiem powodziowym i zielone dachy

Jednym z przykładów jest system zarządzania ryzykiem powodziowym opracowany przez partnerów TURAS z Holandii. Powstała w ten sposób strategia została włączona do procesu planowania i zarządzania miastem Rotterdam. Nie dość tego, że mieszkańcy mają teraz więcej do powiedzenia w sprawie zarządzania ryzykiem powodziowym, to wzrosła świadomość publiczna istniejących problemów i możliwych rozwiązań. Uczestnicy projektu z Lublany, Słowenia, posiłkują się obecnie tą strategią przy opracowywaniu własnego planu zarządzania ryzykiem powodziowym.

Kolejnym kluczowym osiągnięciem projektu jest Ecomimicry – zestaw narzędzi do projektowania zielonej infrastruktury przeznaczonej do budowy i konserwacji zielonych dachów, ale przydatny także przy projektowaniu zieleńców i kształtowaniu krajobrazu na nowych osiedlach mieszkaniowych i w strefach przemysłowych. Naśladuje bioróżnorodność, która może zostać utracona w następstwie przeznaczenia terenu zdegradowanego pod ponowną zabudowę. „Zestaw narzędzi Ecomimicry umożliwia planistom, projektantom i użytkownikom zachowanie bioróżnorodności w ramach nowego zagospodarowania przestrzennego” – stwierdza dr Collier.

W ramach TURAS analizowano sposoby ukierunkowywania miast w stronę bardziej zrównoważonego rozwoju. W londyńskich dzielnicach Barking i Dagenham, zespół współpracował z interesariuszami przy tworzeniu partnerstwa publiczno-prywatnego do zarządzania miejskimi infrastrukturami zielonymi, takimi jak ogrody deszczowe.

Zaskakujący dorobek

Inne osiągnięcia były niespodziewane. Mowa tutaj między innymi o decyzji, aby wykorzystać wiele współtworzonych i współprojektowanych przez partnerów projektu koncepcji i utworzyć Osmos. Zadanie tego, mającego swoją siedzibę na Uniwersytecie w Stuttgarcie, przedsiębiorstwa typu spin-off polega na ułatwianiu wspólnego planowania na terenach spornych.

Kolejną niespodzianką był sukces Green Living Room. W ramach przedsięwzięcia wykorzystano rośliny i techniki budowania ścian zieleni, aby stworzyć strefę zielonego komfortu na gęsto zabudowanym terenie Ludwigsburga, Niemcy. Zamówienia spływają teraz z miast w Europie i Chinach. Helix Pflanzen, zaangażowane MŚP, podwoiło swoją wielkość i poszerzyło swój program międzynarodowy. W 2016 r. mobilna wersja ruszyła w objazd po europejskich miastach, dzięki czemu mieszkańcy Bonn, Brukseli i Londynu mieli okazję przekonać się, jak zielona infrastruktura może wyglądać, co może przypominać i jak pachnieć.

Istotne znaczenie ma nadrzędny cel projektu, czyli budowanie odporności miast, które dr Collier definiuje jako: „repozytorium potęgi wiedzy, z którego można czerpać w razie potrzeby”. Odporność jednostek i społeczności wysuwa się na pierwszy plan w przypadku wystąpienia nagłych i tragicznych zdarzeń, np. podczas współpracy ludzi w celu odbudowy po trzęsieniu ziemi czy powodzi. „Jednak wraz z postępującą urbanizacją i coraz większą złożonością i być może oddaleniem społeczności, odporność może ulec rozproszeniu (...). Aby stawiać czoło coraz to nowszym i bardziej złożonym wyzwaniom, takim jak zmiana klimatu, musimy zbudować nową odporność – zdolność do znoszenia, przystosowywania się i podejmowania działania” – wyjaśnia dr Collier.

Nowe, pionierskie metody

W ramach TURAS wykorzystane zostały nowe metody, jak i innowacyjne osiągnięcia. Metoda tworzenia partnerstw z trzech typów organizacji stała się głównym podejściem stosowanym we wnioskach do programu „Horyzont 2020”. Jeszcze pięć lat temu tak się nie działo. „Nie było obowiązujących norm… więc je w ramach TURAS opracowaliśmy!” – stwierdził dr Collier.

Decyzja o zaangażowaniu MŚP również wyprzedziła trendy. „Zdawaliśmy sobie sprawę, że niezależnie od wypracowanych rozwiązań, powstaną możliwości ich wykorzystania i rozwinięcia. MŚP mają do tego najsilniejsze atuty” – stwierdził dr Collier. „Mamy nadzieję, że nasze MŚP zbudują europejską wiedzę fachową i rozwiną ją na skalę globalną, zapewniając Europie wiodącą pozycję w projektowaniu rozwiązań odpornościowych”.

Więcej informacji:
witryna projektu