Ochrona drzew oliwnych przed śmiertelną chorobą

Xylella fastidiosa (XF) to bakteria łączona z kilkoma chorobami roślin, zwłaszcza w Amerykach, gdzie sieje spustoszenie w sadach brzoskwiniowych i cytrynowych oraz winnicach. Ostatnio patogen zaatakował drzewa oliwne w południowych Włoszech i od 2013 roku zainfekował 23 000 ha sadów oliwnych. Kiedy choroba zniszczy pędy końcowe, przenosi się na resztę korony, doprowadzając do uschnięcia całego drzewa, po czym atakuje kolejne rośliny w sadzie.

Celem projektu XF-ACTORS jest ocena prawdopodobieństwa rozprzestrzenienia się patogenu w UE oraz opracowanie protokołów zapobiegania, wczesnego wykrywania i kontrolowania XF. Na podstawie modelowania zespół projektowy prognozuje rozprzestrzenianie się patogenu, dzięki czemu jest w stanie doradzić w kwestii stref buforowych mających chronić niezainfekowane drzewa.

Modelowanie prognozujące rozprzestrzenianie się XF

Opublikowany niedawno przez zespół w czasopiśmie »Biological Invasions« artykuł przedstawia pokrótce podejście przyjęte w ramach projektu, które polega na modelowaniu stref kontrolnych rozmieszczonych obecnie w Apulii, Włochy, w celu replikacji schematu rozprzestrzeniania się choroby. Naukowcy doszli do wniosku, że poszerzenie bufora faktycznie obniża ryzyko infekcji poza strefą kontrolną, ale może nie wystarczyć do jej całkowitego zatrzymania.

Jak cytuje się naczelnego autora, dr. Stevena White’a: „Na tak wczesnym etapie inwazji Xylella fastidiosa niewiele wiadomo o tempie rozprzestrzeniania się tej okropnej choroby drzew oliwnych i o sposobie jej opanowania. Wynika to głównie z biologicznych i środowiskowych różnic między miejscem inwazji szczepu a miejscem jego pochodzenia”. Aby lepiej poznać ten proces, naukowcy skupiają się także na tym, jak rozprzestrzenianie się XF w Europie – i poza nią – może być zależne od owadów poruszających się między sadami.

Wdrażanie zintegrowanej strategii zarządzania

W ramach projektu XF-ACTORS przeanalizowana zostanie biologia patogenu leżąca u podstaw choroby (wraz z biologią zagrożonych żywicieli) oraz epidemiologiczne cechy patogenu, które pomogą lepiej zrozumieć jego progresję. Dodatkowo zbadane zostaną interakcje między owadami a bakterią.

Oprócz przyniesienia stricte naukowych rezultatów, projekt ma także pomóc w opracowaniu skutecznych strategii kontroli etapowej, która posłuży decydentom za narzędzie do opanowania ryzyka dalszego rozprzestrzeniania się choroby poza granice Włoch. Przyjęte podejście etapowe ma najpierw zapobiec introdukcji patogenu na niezainfekowanych obszarach, na przykład poprzez wdrożenie programów certyfikacji unijnej wraz z opracowaniem planu unijnej sieci czystych roślin. Ponadto stworzone zostaną gotowe do wykorzystania w terenie systemy monitorowania z użyciem technologii teledetekcyjnych do wczesnego wykrywania. W razie pojawienia się infekcji zastosowane zostaną skuteczne strategie zwalczania. Partnerzy projektu udostępnią decydentom także narzędzia do oceny zagrożenia szkodnikami, które koncentrować się będą na bieżących ogniskach choroby i wskazywać, które regiony mogą być w następnej kolejności zagrożone. Zespół nawiązał ścisłą współpracę z innym projektem finansowanym ze środków unijnych – PONTE – którego cele badawcze są komplementarne.

W przypadku wybuchu epidemii istnieje nadzieja, że podejście to będzie w stanie ograniczyć jej skutki społeczne, gospodarcze i środowiskowe. Jak zauważa współautor artykułu, dr Daniel Chapman: „Nasze badania pokazują, że proste modele mogą pomóc w planowaniu strategii zarządzania chorobą na wczesnych etapach epidemii. Dzięki nowym funduszom z Unii Europejskiej będziemy mogli dalej pracować nad konkretnymi wytycznymi w zakresie monitorowania, ograniczania a nawet zwalczania nowych ognisk choroby”.

Więcej informacji o XF-ACTORS:
strona projektu w serwisie CORDIS