Geolodzy dowodzą, że Wyspy Brytyjskie powstały w wyniku potrójnej kolizji starożytnych mas kontynentalnych

Przez setki lat naukowcy sądzili, że współczesny kontynent brytyjski powstał w wyniku kolizji dwóch starożytnych mas kontynentalnych – Awalonii i Laurencji. Tymczasem nowe badanie, częściowo wspierane przez finansowany przez UE projekt OS.EARTH, sugeruje, że w tym procesie udział brał również trzeci mikrokontynent, Armoryka. Wyniki tych badań opublikowano w czasopiśmie „Nature Communications”.

Według autora artykułu zmieszczonego na stronie internetowej Uniwersytetu w Plymouth naukowcy są przekonani, że przedstawili nowe spojrzenie na formowanie się Wysp Brytyjskich. Główny autor badania, dr Arjan H. Dijkstra, mówi: „Od zawsze zakładano, że granica Awalonii i Armoryki przebiega poniżej tak zwanej naturalnej granicy – kanału La Manche. Tymczasem nasze badania wskazują, że choć na powierzchni nie widać żadnej fizycznej linii podziału, to w tym miejscu przebiega wyraźna granica geologiczna oddzielająca Kornwalię i południowy Devon od reszty kraju”.

Związek między Anglią a Francją

Badacze zbadali próbki skał z 22 różnych miejsc w hrabstwie Devon i Kornwalii (południowo-zachodnia Wielka Brytania), wyeksponowanych na skutek zdarzeń geologicznych, np. podziemnych erupcji wulkanicznych. Jak pisze autor artykułu, mowa o zdarzeniach sprzed około 300 mln lat, w wyniku których z głębokości 100 km na powierzchnię Ziemi wypłynęła magma. Wykonując szczegółową analizę z wykorzystaniem spektrometru fluorescencji rentgenowskiej oraz metody analizy izotopowej, naukowcy zbadali zawartość dwóch pierwiastków, strontu i neodymu, w pobranych próbkach skał.

Wyniki porównano następnie z danymi pochodzącymi z wcześniejszych badań prowadzonych w innych częściach Zjednoczonego Królestwa i kontynentalnej Europy. Pokazały one, że istnieje wyraźna granica (szew kolizyjny), biegnąca od południowego wybrzeża Devon na zachód do Kornwalii. Wydaje się, że obszary położone na północ od tej granicy mają takie same korzenie geologiczne co pozostała część Anglii i Walii, a obszary leżące na południe wykazują związki geologiczne z Francją i kontynentalną Europą. W materiale wideo zamieszczonym w tym samym artykule zwrócono uwagę na bogate złoża cyny i wolframu w południowo-zachodniej Anglii. Te metale występują również w Bretanii oraz na innych obszarach kontynentalnej Europy, natomiast w innych miejscach Zjednoczonego Królestwa jest ich wyraźnie mniej. „Zawsze wiedzieliśmy, że około 10 tys. lat temu można było przejść pieszo z Anglii do Francji”, opowiada dr. Dijkstra. „Jednak nasze odkrycia pokazują, że miliony lat wcześniej związki pomiędzy tymi krajami były jeszcze silniejsze. To wyjaśnia niezwykłe i jak dotąd dość zagadkowe mineralne bogactwo regionu South West England i dostarcza nowych fascynujących informacji na temat historii geologicznej Zjednoczonego Królestwa”.

Projekt OS.EARTH (Osmium alloys & the pulse of the Earth) był realizowany w latach 2011–2015. Zgodnie z informacjami podanymi w serwisie CORDIS zespół projektu badał „cenne wskazówki na temat zdarzeń topnienia skał płaszcza Ziemi na dużą skalę, których ślady zachowały się w płaszczu ziemskim w postaci maleńkich ziaren stopów pierwiastków, takich jak osm (Os)”. W projekcie wykorzystano nową metodę szybkiej automatycznej analizy mineralogicznej przy użyciu skaningowego mikroskopu elektronowego.

Więcej informacji:
strona internetowa projektu w serwisie CORDIS