Szczepionki przeciwko pasożytom zwierząt

Wydajność produkcji żywca ograniczają infekcje pasożytnicze, wywołujące wyniszczające zaburzenia układu oddechowego, jelit i wątroby. Zwalczanie chorób jest w wielu przypadkach możliwe wyłącznie poprzez stosowanie leków, jednak w związku z rozwojem lekooporności skuteczność tej metody spada. Szczepionki stanowią wartościową alternatywę, lecz przed najnowszym badaniem finansowanym przez UE nie było żadnego takiego produktu na rynku.

Finansowane przez UE konsorcjum PARAVAC (Vaccines against helminth infections) zgromadziło ekspertów z całego świata, aby wspólnie zrealizować ten ambitny cel. Projekt PARAVAC dotyczył sześciu pasożytów: H. contortus, Ostertagia ostertagi, Cooperia oncophora, nicień bydła, Fasciola hepatica (motylica wątrobowa), robak Dictyocaulus viviparous bytujący w płucach i tasiemiec psów Echinococcus granulosus.

Najistotniejsze dla zwiększenia skuteczności szczepionki jest poznanie mechanizmu wytwarzania odporności po ich zastosowaniu, siły wiązania antygenu przez uzyskane przeciwciała i aktywowanych efektorów. Ważną część projektu stanowiła analiza odpowiedzi immunologicznych na poszczególne badane szczepionki.

Skuteczność szczepionek badano na zwierzętach, oceniając takie parametry, jak liczba pasożytów i szybkość ich wzrostu, jak również kondycja i dobrostan szczepionych zwierząt. Prototypy szczepionek przeciwko takim pasożytniczym robakom jak C. oncophora, H. contortus i F. hepatica, okazały się bardzo skuteczne w przeprowadzonych badaniach.

Badania terenowe przeprowadzono na całym świecie, aby dodatkowo zwalidować skuteczność szczepionek PARAVAC. Szczepionki przeciwko Haemonchus i Cooperia okazały się bardzo skuteczne w warunkach terenowych, a ta pierwsza, w badaniach brazylijskich, była skuteczna nie tylko przeciwko H. contortus u owiec, lecz również H. placei i H. similis u bydła.

Szczepionki przeciwko Haemonchus i Fasciola zostały wyprodukowane w większej ilości i z odpowiednią kontrolą jakości. Badacze wykorzystali też modele matematyczne do oceny użyteczności i ekonomiczności szczepionek przed wdrożeniem ich. Dodatkowe modele umożliwiły symulację wymaganej charakterystyki skuteczności szczepionek w zwalczaniu określonych pasożytów.

Po wprowadzeniu szczepionki przeciwko Haemonchus vaccine w Australii w 2014 roku zaczęli ją wytwarzać liczni producenci. Złożono też dokumentację wymaganą do uzyskania zezwolenia na wytwarzanie szczepionki w RPA. Projekt PARAVAC przyczynił się znacząco do opracowania bezpiecznych i skutecznych szczepionek do zwalczania ważnych pasożytów z grupy robaków, ograniczania ich liczebności i zmniejszania skutków zarażenia różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Przygotowano ocenę rynkową szczepionek przeciwko wszystkim rozpatrywanym pasożytom docelowym, co otwiera drogę do dalszych badań.