Zrównoważone wydobywanie kamienia

Choć elementy z kamienia są wysoko cenione za swoje walory estetyczne, ich wydobywanie przebiega w sposób znacznie mniej elegancki. Szukanie wysokiej jakości kamienia wiąże się z marnowaniem zasobów i ogromnym zużyciem energii.

Aby rozwiązać ten problem, konsorcjum zainteresowanych partnerów powołało do życia finansowany ze środków UE projekt "Selective and sustainable exploitation of ornamental stones based on demand" (SUSTAMINING). Organizacje badawcze, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz stowarzyszenia i grupy MŚP połączyły siły, aby wprowadzić branżę wydobycia kamienia w XXI w. Nadrzędnym celem jest zastosowanie najnowszych rozwiązań technicznych w celu prowadzenia niemal niezauważalnych prac wydobywczych o zerowym wpływie na środowisko.

Obecnie prowadzone są prace nad kalibrowaniem pomiarów z użyciem radaru geodezyjnego (GPR) i tomografii elektrooporowej (ERT) na fizycznych próbkach materiałów oraz testowaniem opracowanych metod. Dane i modele posłużą do stworzenia narzędzi pozwalających w sposób nieniszczący określać właściwości mechaniczne kamienia wpływające na jego użyteczność jako budulca.

Do badań terenowych wybrano trzy kamieniołomy, z których pozyskiwany jest odpowiednio granit, piaskowiec i dolomit. Na podstawie pomiarów radarowych i innych opracowano cyfrowe modele terenu wykorzystywane do pomiarów geofizycznych.

Naukowcy przeprowadzili pierwszą serię pomiarów radarem geodezyjnym, pomyślnie wykorzystując tę metodę do mierzenia niejednorodności i nieciągłości w różnych rodzajach skał. Zbierane dane są wprowadzane do rozwijanego trójwymiarowego modelu geologicznego. Pomiary elektrooporowe są nadal w toku i posłużą do uzupełnienia danych radarowych.

Próbki pobrane ze wszystkich trzech kamieniołomów poddano dwóm różnym testom w celu określenia właściwości mechanicznych istotnych z punktu widzenia zastosowań budowlanych. Dane te w połączeniu z wynikami pomiarów radarowych będą używane w przyszłych modelach geologicznych i geostatystycznych, dodatkowo służąc za wskaźniki jakości dla kamieniołomów kamienia naturalnego.

W ramach projektu SUSTAMINING tworzona jest metodologia ekologicznego wydobywania kamienia ozdobnego oparta na technice i wiedzy, wraz z odpowiednim zestawem narzędzi. Dąży się do zerowego wpływu na środowisko nad powierzchnią ziemi i minimalnego wpływu pod powierzchnią. Zastosowanie metod nieniszczących do ustalania jakości kamienia przed rozpoczęciem wydobycia pozwoli zminimalizować marnowanie zasobów i szkody ekologiczne. Nowe techniki pozwolą też prowadzić prace wydobywcze szybciej, taniej i z mniejszym zużyciem energii, co powinno znacznie poprawić konkurencyjność MŚP zajmujących się wydobyciem.