Jak chronić sosny przed pasożytami

Węgorek sosnowiec (Bursaphelenchus xylophilus) powoduje znaczne zniszczenia w komercyjnych plantacjach sosen w Europie. Od czasu pojawienia się węgorka sosnowca w Portugalii i jego rozprzestrzenienia przez owady z rodziny kózkowatych pasożyt ten szerzy ogromne spustoszenie wśród rodzimych sosen europejskich.

Aby móc zwalczać tego szkodnika, potrzebna jest dokładna wiedza na temat jego zachowania oraz dynamiki zakażonych drzew. Finansowany ze środków UE projekt REPHRAME (Development of improved methods for detection, control and eradication of pine wood nematode in support of EU plant health policy) zgromadził czołowych europejskich ekspertów w dziedzinie węgorka sosnowca, aby wypełnić luki w wiedzy i spróbować opanować ten problem.

W ramach projektu zbadano kilka gatunków sosny europejskiej i skupiono się na najpowszechniejszym wektorze — chrząszczu z rodziny kózkowatych, Monochamus galloprovincialis. Uczeni zidentyfikowali i wprowadzili na rynek feromon, który można wykorzystać do chwytania chrząszczy Monochamus oraz zaprojektowali system pułapki, pomagający w zmniejszeniu liczebności tych owadów.

Ważnym ustaleniem jest fakt, że chrząszcze Monochamus rozprzestrzeniają się na większe odległości na otwartych terenach (do 40 km) niż w lasach (do 2 km). Wiedzę tę można wykorzystać przy tworzeniu strategii zachowania się wektorów. Uczeni badali też metody skutecznego pobierania próbek drzew i monitorowania ich obumierania, a ponadto wykorzystano genetykę w celu ustalenia pochodzenia węgorka sosnowca.

Przygotowano szereg modeli umożliwiających prognozowanie rozprzestrzeniania się węgorka sosnowca i choroby uwiądu sosen w Europie, zarówno w kontekście wektorów, jak i działalności człowieka. Zebrano je w dostępny nieodpłatnie zestaw narzędzi, pomagający specjalistom w badaniu i zwalczaniu węgorka sosnowca i wywoływanej przez niego choroby.

Wyniki projektu dają zaangażowanym podmiotom nową broń do zwalczania WS. Projekt REPHRAME przyczynia się do poprawy skuteczności oceny ryzyka i zwalczania węgorka sosnowca, przynosząc korzyści europejskim lasom sosnowym.