Obserwowanie śladu wodnego Europy i rozpoznawanie potencjalnych słabości ekonomicznych

Europejskie strategie łagodzenia i przystosowywania się w odpowiedzi na wzrost silnie oddziałujących skrajnych warunków hydrologicznych polegają na udoskonalonym prognozowaniu w połączeniu z precyzyjną kwantyfikacją prawdopodobnego wpływu. Ocena skutków wymaga analizy szerszego zakresu zagadnień takich jak: wpływ na bezpieczeństwo obywateli; produkcja rolna; transport; produkcja energii; zaopatrzenie miast w wodę i ostatecznie ogólna wydajność gospodarcza. Niedawno przeprowadzone w ramach finansowanego ze środków UE projektu IMPREX studium pt. „Dependencies of Europe’s economy on other parts of the world in terms of water resources” wnosi wkład w opracowanie kompleksowej oceny ryzyka.

Na podstawie analizy miejsca, gdzie produkowane są towary konsumowane przez europejskich obywateli lub użytkowane przez przedsiębiorstwa, ustalono w ramach badań IMPREX, że niemal 40% zapotrzebowania na wodę w UE jest zaspokajane w krajach leżących poza Europą. Ponadto w studium wskazano, że niektóre spośród głównych europejskich artykułów handlowych, takie jak pasza, ryż i bawełna, pochodzą z regionów doświadczanych nasilającymi się niedoborami wody, co stanowi potencjalne zagrożenie dla europejskiej gospodarki.

Zrozumieć popyt i podaż

Studium oparło się na założeniu, że towary będące przedmiotem handlu międzynarodowego zawierają w sobie „wirtualną wodę” jako komponent niezbędny do ich produkcji. Dlatego też łączenie wiedzy o źródle i przepływie wirtualnej wody, wpływającej i wypływającej z regionów, może powiedzieć więcej o uzależnieniu gospodarek od wody.

Najbardziej być może oczywistym przykładem są produkty rolne, które są wodochłonne, uzależnione od dostępności wody w różnych miejscach i na różnych etapach procesu produkcji. To sprawia, że produkcja jest podatna na takie zagrożenia, jak zanieczyszczenie zasobów słodkowodnych, susze lub spadek stanu rzek. Dane IMPREX przedstawiają zmapowane, konkretne uprawy importowane do Europy według regionów pochodzenia, śledząc przypadki, w których płody rolne wywodzą się z regionów borykających się z różnym stopniem niedoboru wody. Przedstawione przykłady to bawełna, ryż i trzcina cukrowa importowane z Australii i Republiki Południowej Afryki, które to kraje stają w obliczu poważnego niedoboru wody.

Aby obliczyć „ślad wodny” pozostawiany przez przepływ produkcji i spożycia tych towarów, partnerzy IMPREX przeanalizowali trzy źródła wody oznaczone odpowiednio kolorem zielonym, niebieskim i szarym. Zielony ślad oznacza wodę opadową magazynowaną w glebie i odparowywaną, podlegającą transpiracji lub wbudowywaną przez rośliny, ważną dla produktów rolnych, ogrodniczych i leśnych. Niebieska woda pochodzi z zasobów powierzchniowych lub podziemnych albo paruje, jest włączana do produktu albo przenoszona z jednego zbiornika wodnego do innego, zazwyczaj w ramach rolnictwa nawadnianego, przemysłu lub zużycia wody na potrzeby gospodarstw domowych. Szara woda to taka, która pochłania zanieczyszczenia, aby utrzymać standardy jakości i bezpieczeństwa.

Zespół IMPREX opracował „wirtualny model handlu wodą”, który koreluje roczne globalne przepływy handlowe głównych produktów przemysłowych, produktów uprawy i produktów zwierzęcych z produkcją krajową odpowiednio dla zielonego, niebieskiego i szarego śladu wodnego. Model obejmuje lata 2006-2013, czyli te niedawno minione, za które dane są pewne. W toku badań ustalono, że ślady wodne związane z produkcją i spożyciem w UE za ten okres wyniosły odpowiednio, po uśrednieniu, 517 km3 oraz 600 km3 rocznie.

Opracowywanie ram oceny podatności na zagrożenia

Komentując wyniki badań, profesor Bart van den Hurk, koordynator projektu IMPREX powiedział: „Na dzień dzisiejszy to raczej alarm”. Studium służy za punkt wyjścia do kolejnego etapu projektu polegającego na ocenie faktycznych potencjalnych oddziaływań i potencjalnych podatności na zagrożenia różnych europejskich sektorów gospodarki.

IMPREX wesprze ostatecznie europejskie rządy, decydentów i przedsiębiorstwa prywatne w zakresie planowania zrównoważonego rozwoju, uwzględniania wpływu przyrostu ludności, zwiększonego zapotrzebowania na produkty i usługi oraz zmiany klimatu.

Więcej informacji:
witryna projektu